تاثیر نوسانات سطح آب دریای خزر در اواخر دوره پلئیستوسن و هولوسن، بر پراکندگی استقرارگاه های پیش از تاریخی مازندران
محل انتشار: فصلنامه کواترنری ایران، دوره: 9، شماره: 1
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 39
فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_NQUA-9-1_008
تاریخ نمایه سازی: 9 اسفند 1402
چکیده مقاله:
جوامع انسانی همواره در طول تاریخ تحت تاثیر عوامل اقلیمی و جغرافیایی زیست بوم خود بوده اند از این رو مطالعات میانرشتهای در جهت شناخت این تاثیرات، کمک شایانی بر درک تحولات فرهنگی جوامع باستان خواهد کرد. یکی از عوامل جغرافیایی تاثیرگذار بر محوطه های باستانی مناطق شمالی کشور، دریای خزر است. جدایی این دریاچه از دریاهای آزاد، باعث شده تا سطح آب این دریا به آرامی افزایش یابد و هنگامی که به حداکثر ارتفاع خود میرسد با همین آهنگ رو به کاهش میگذارد. این نوسانات به عوامل متعددی مانند میزان آبریز آب رودخانهها، شدت تبخیر، رسوب وارده به دریا و عوامل و مولفههای هواشناسی و هیدرولوژیکی در مناطق ساحلی وابستگی دارد. در این پژوهش تلاش شده با تلفیق اطلاعات حاصل از مطالعات سنسنجی رسوبات دریا با شواهد و یافتههای باستان شناختی، تا جای ممکن، به بررسی تاثیرات پسرویها و پیشرویهای آب دریای خزر بر جاگیری استقرارهای پیش از تاریخی منطقه مازندران از دوره پارینه سنگی تا عصر آهن پرداخته شود. برای این منظور پژوهش های انجام شده در زمینه دامنه ارتفاعی این تغییرات، مورد بررسی قرار گرفت و نتایج بدست آمده در زمینه دیرینه شناسی نوسانات سطح تراز دریای خزر با نتایج مطالعات باستان شناختی منطقه تلفیق شدند. همزمان با نوسانات آب دریای خزر در دوره پلئیستوسن و هولوسن، موقعیت محوطهها و جمعیتهای پیش از تاریخی ساکن در سواحل جنوبی دریای خزر، نسبت به آب دریا تغییر یافت و با پیشروی آب دریا بقایای شواهد قبلی در زیر رسوبات مدفون شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
نرجس حیدری
استادیار موسسه آموزش عالی نیما محمودآباد، مازندران، ایران
رحمت عباس نژاد سرستی
دانشیار گروه باستان شناسی، دانشگاه مازندران، ایران
مجتبی صفری
دکتری باستان شناسی، مدرس گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران، ایران