بهره وری مصرف آب و انرژی محصول سیب زمینی در سامانه های آبیاری بارانی (مطالعه موردی: دشت دهگلان استان کردستان)

یکی از چالش های توسعه پایدار کشاورزی، استفاده درست از منابع آب و سایر نهاده های کشاورزی به منظور افزایش بهره وری است که یکی از راهکارهای آن استفاده از سامانه های نوین آبیاری است. هدف از این مطالعه، ارزیابی شاخص های بهره وری مصرف آب و انرژی محصول سیب زمینی در دشت دهگلان استان کردستان بوده است. در پژوهش حاضر، ۱۹ مزرعه به صورت تصادفی، به مجموع مساحت ۱۷۷ هکتار، انتخاب شدند. مزارع در سه گروه CE (سامانه آبیاری بارانی کلاسیک ثابت آبپاش متحرک با منبع تامین انرژی برق)، CD (سامانه آبیاری بارانی کلاسیک ثابت آبپاش متحرک با منبع انرژی سوخت دیزلی) و WE (سامانه آبیاری بارانی لوله چرخ دار با منبع تامین انرژی برق)، دسته بندی شدند. حجم آب مصرفی مزارع، به وسیله دبی سنج اولتراسونیک اندازه گیری گردید. در پایان فصل آبیاری، میزان برق مصرفی هر کدام از مزارع از شرکت برق منطقه ای استان، دریافت شد. در مزارعی که از سوخت دیزل برای موتور پمپ ها، استفاده می شد، میزان گازوئیل مصرفی ماهانه ثبت می گردید. میزان عملکرد محصول نیز، از طریق کیل گیری اندازه گیری شد. متوسط میزان بهره وری مصرف آب مزارع مذکور به ترتیب ۱/۴، ۵/۳ و ۱/۴ کیلوگرم بر مترمکعب و شاخص بهره وری مصرف انرژی نیز به ترتیب ۴/۰، ۲/۰ و ۴/۰ کیلوگرم بر مگاژول بود. متوسط شاخص کارایی مصرف انرژی نیز به ترتیب ۴/۱، ۷/۰ و ۴/۱ بود. متوسط شاخص انرژی ویژه نیز به ترتیب ۷/۲، ۷/۵ و ۵/۲ مگاژول بر کیلوگرم بوده است. به طورکلی، بر اساس شاخص های موردمطالعه، وضعیت مزارع CD نامطلوب و انرژی خالص دریافتی از آن ها، منفی است.