بررسی اشکالات حکم ناپذیری ذات عاری از تعینات
محل انتشار: دوفصلنامه حکمت اسرا، دوره: 15، شماره: 3
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 22
فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HKMT-15-3_004
تاریخ نمایه سازی: 28 اسفند 1402
چکیده مقاله:
اهل معرفت ذات الهی را بدون در نظر گرفتن تجلیات یا تعینات، فوق تنزیه و تشبیه می دانند. از نظر ایشان، «ذات بی تعین» برتر از هر حکم و توصیفی است و همه توصیف های ذات ناظر به «ذات به حسب تعینات» اند. این ادعا در نگاه اول، دست کم سه اشکال عمده دارد: ۱) خودمتناقض است، ۲) مستلزم همه اشکالات نظریه کلامی تعطیل است، ۳) برخلاف نصوص دینی و حتی بسیاری از متون عرفانی است که در آنها به ظاهر ذات بما هی ذات توصیف شده اند.در نوشتار حاضر، با روشن تحلیلی توصیفی، این سه اشکال را ارزیابی کرده و نشان داده ایم که هر سه از عدم توجه به قیود حکم ناپذیری ذات عاری از تعینات برخاسته اند. منظور عارفان از حکم ناپذیر ذات بی تعین، نه این است که خداوند مطلقا ناشناختنی و توصیف ناپذیر است تا ادعای ایشان خودمتناقض یا مستلزم تعطیل باشد و نه به معنای سلب صفات کمالی از ذات الهی است که با توصیفات شرعی و عرفانی منافات داشته باشد. عرفا مانند سایر اندیشمندان برجسته مسلمان، شناخت اجمالی حضوری و حصولی ذات الهی را و همچنین توصیف ذات حق را به اندازه شناختی که از او برای مخلوق ممکن است، قبول دارند. سخن عارفان این است که همه شناخت ها و تمام توصیف های ما محدود و متعین و ناقص و از راه تعینات و به اندازه تعینات هستند و در حد ذات بی تعین او نیستند، به طوری که حتی تعبیر «ذات بی تعین» نیز یک نوع توصیف متعین از اوست نه یک شناخت اجمالی از ذات بی تعین او.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
احمد سعیدی
دانشیار گروه عرفان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)/ قم. ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :