شاخص های حکمرانی خوب و ارزیابی وضعیت ایران

یکی از مباحث مهم که طی سه دهه اخیر توسط پژوهشگران اقتصادی به عنوان کلید معمای توسعه
مطرح شده، مفهوم حکمرانی خوب است. در یک تعریف عمومی می توان گفت حکمرانی یک مفهوم
چندوجهی است که ابعاد گوناگونی از قبیل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در برمی گیرد.
اصطلاح حکمرانی خوب اولین بار توسط بانک جهانی در اوایل دهه ۱۹۹۰ مطرح شد و تاکید آن بر
تصمیماتی بود که امکان تاثیرگذاری بر عملکرد اقتصادی کشورها را فراهم می ساخت. مبتنی بر این
دیدگاه زیرساخت های نهادی عامل اصلی تفاوت در سطوح درآمد و ثروت کشورها است و برای گذار
از دام درآمد متوسط، کشورها باید اصلاحاتی را در نظام حکمرانی خود ایجاد نمایند. اما انجام
اصلاحات در نظام حکمرانی مستلزم شناخت از وضع موجود و مشخص شدن نقاط ضعف و قوت در
ابعاد مختلف حکمرانی است.
نهادهای بین المللی و اندیشمندان تعاریف و تحلیل های گوناگونی از ابعاد و ویژگی ها حکمرانی
مشخص نموده و درنتیجه شاخص های متفاوتی برای سنجش حکمرانی خوب توسعه یافته که هریک
زیرشاخص های خاص خود را دارد. تاکنون ویژگی هایی از قبیل مشارکت، شفافیت در تصمیم سازی و
اجرا، پاسخگویی، حاکمیت قانون، توان پیش بینی آینده، قانون دمکراتیک، آزادی های مدنی، عدالت، حق
اظهارنظر و اعتراض، خط مشی های معین کلان اقتصادی، ثبات سیاسی و نبود خشونت/تروریسم، کیفیت
تنظیم کنندگی، تخصیص کارآمد منابع، کیفیت اداره دولت و بوروکراسی از جمله ابعادی است که
تعریف و شاخص سازی برای حکمرانی خوب مورد توجه قرار گفته است.