نقش انگیزه تحصیلی، هیجان های تحصیلی، و هوش اخلاقی در پیش بینی عملکرد تحصیلی دانش آموزان

زمینه و هدف: از اهداف مهم آموزش و پرورش، ایجاد زمینه برای رشد همه ­جانبه فرد است که در این بین، بهبود عملکرد تحصیلی یکی از عوامل مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف پیش­ بینی عملکرد تحصیلی دانش ­آموزان بر اساس انگیزه تحصیلی، هیجان­ های تحصیلی، و هوش اخلاقی انجام شد. روش: روش این مطالعه، توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری، شامل تمامی دانش ­آموزان دوره متوسطه شهر تهران در نیمسال دوم سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ بود که با روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ‍ای تعداد ۲۰۶۵ دانش­ آموز به­عنوان گروه نمونه انتخاب شدند که در نهایت به علت افت آزمودنی، تحلیل داده ها روی ۲۰۱۰ دانش آموز انجام شد. دانش‎آموزان به پرسشنامه‎های هوش اخلاقی (لنیک و کیل، ۲۰۰۵)، انگیزه تحصیلی (والرند، ۱۹۹۲) ، هیجان­ های تحصیلی (پکران و همکاران، ۲۰۰۵) و عملکرد تحصیلی (فام و تیلور، ۱۹۹۹) پاسخ دادند. به­ منظور تحلیل داده­ های پژوهش از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد متغیرهای انگیزه تحصیلی، هیجان­ های تحصیلی، و هوش اخلاقی با عملکرد تحصیلی در دانش ­آموزان همبستگی معنادار دارند (۰/۰۱>p). نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که هوش اخلاقی، هیجان­ های تحصیلی، و انگیزه تحصیلی به ترتیب ۱۸ درصد، ۳۳ درصد و ۳۹ درصد از واریانس عملکرد تحصیلی دانش ­آموزان را تبیین کردند. این متغیرها به طور همزمان با هم توانستند ۳۹ درصد از واریانس عملکرد تحصیلی دانش ­آموزان را تبیین کنند. نتیجه ­گیری: بر این اساس به ­منظور ارتقای عملکرد تحصیلی دانش آموزان می توان به تدوین برنامه هایی در جهت بهبود هوش اخلاقی و به تبع آن انگیزه تحصیلی و هیجان ­های تحصیلی اقدام کرد. کاربردهای ضمنی نتایج به دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفت.