ارزیابی تنوع فیتوشیمیایی اسانس در برخی از جمعیت های مرزنجوش در ایران

استخراج اسانس ار سرشاخه های بیست و پنج جمعیت از گیاه دارویی مرزنجوش (Origanum vulgare L.) شامل دو زیرگونه ssp. Viride و Vssp. Vulgare که از نوار شمالی کشور جمع آوری شده بودن و سپس در محیط آزمایشگاه خشک شدند به روش تقطیر با آب توسط دستگاه طرح کلونجر با میانگین بازده 0/5-0/1 درصد حجمی به وزنی انجام گرفت. ترکیبات شیمیایی اسانس ها با استفاده از دستگاه های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی و تعیین مقدار گردیدند. بر این اساس مجموعا در کل نمونه ها 50 ترکیب که نماینده 99/8-96/2 درصد از کل ترکیبات بودند شناسایی شدند. مونوترپن ها گروه اصلی سازنده ترکیبات در تمام نمونه ها به غیر از نمونه های مربوط به منطقه لاهیجان (33/7 درصد) بودند (87/1-59/8 درصد) . بر اساس تجزیه کلاستر 9 کموتایپ (تیپ شیمیایی) شناسایی شدند که عبارتند از : 1- کموتایپ پی- سایمن از جمعیت های بابل، مینودشت و سیاه بیشه 2- کموتایپ لینالیل استات/ گاما - ترپینن از جمعیت های چالوس و جنوب چالوس (در مرحله گل دهی) 3- کموتایپ آلفا- فلاندرن از جمعیت های کلاردشت ، گالیکش و آمل 4- کموتایپ کاریوفیلن اکسید/ کارواکرول / آلفا - پینن یا آلفا ترپینن از جمعیت های کندلوس ، نور، لاهیجان و ساطی 5- کموتایپ کارواکرول از جمعیت های رامسر، نوشهر، قائم شهر ، سبلان، گردنه حیران، اسالم، چنوب چالوس (در مرحله بذردهی)، کلیبر و علی آباد کتول 6- کموتایپ (ای)- بتا - اوسیمن /گاما ترپینن / کارواکرول از جمعیت رودیار 7- کموتایپ تیمول / گاما ترپینن/بتا پینن از جمعیت بهشهر 8- کموتایپ گاما - ترپینن از جمعیت پل سفید 9- کموتایپ سابینن / بتا - پینن از جمعیت پارک ملی گلستان.