آسیب شناسی تفکر آرمانشهر در تمدن اسلامی و رویکردهای متفکران مسلمان

علوم انسانی ونقش آن در تعالی و بهینه سازی زندگی انسانها ضرورت توجه به این حوزه از علوم و مسائل مرتبط با آن را ضروری میسازد. از قرن سوم هجری به بعد و پس از طرح مبانی دینی و عقلی و ثبات سیاسی اجتماعی، اندیشه اجتماعی متفکرانمسلمان در حوزه علوم انسانی سمت وسوی جدیدی یافت. حل و فصل مسائل با تأکید بر کرامت انسان بر مبنای مفهومی شکل گرفت که از آن به جامعه آرمانی یا مدینهفاضله تعبیر میشود. با افول تمدن اسلامی و ن وزایی فکری غرب و سپس دوران استعمار و فترت فکری اندیشمندان مسلمان، این ویژگی تمدن اسلامی به انزوا کشیده شد. در دوران معاصر یک رویکرد بر قبول علوم انسانی ارائه شده از سوی غرب اعتقاد داشته و رویکرد دیگر که توسط مقاله مورد بررسی قرار گرفتهاست، بر پیشرفت و توسعه مبانی نظری علوم انسانی- اسلامی مستقل از علوم انسانی غرب تأکید دارد . اینرویکرد بر بازگشت به خویشتن فرهنگی و دینی پای میفشارد و خواستار جامعه آرمانی اسلامی است. مقاله در صدد آن است که علاوه بررسی چالشها و موانع رشد تفکرآرمانشهر اسلامی، به تشابهات و تناقضات علوم انسانی غرب و علوم انسانی در حوزه تمدن اسلامی نیز نگاهی انتقادی داشته باشد. از این منظر از آنجا که در طول تاریخحیات متفکران اجتماعی مسلمانان، دوگانگیهای درونی و فشارهای خارجی امکان رسیدن به یک تفکر مسلط را ناممکن ساخته است، نیاز به دمیدن روحی تازه در حیات متفکران مسلمان احساس میشود. انقلاب اسلامی ایران در واقع طلیعه این روح تازه است. بررسی حاضر با رویکردی تاریخی- تطبیقی و روش کتابخانهای بر مبنای تمدن اسلامی، خواستار پاسخگویی به نیازسنجی ما، به میراث به جا مانده از تمدن اسلامی است و درباره امکان یا عدم امکان رسیدن به این جامعه ساکت است