معناشناسی زمینه و تناوب فعل های مرکب در زبان فارسی

در این مقاله با بررسی تناوب موضوعی برخی فعلهای مرکب در زبان فارسی نشان میدهیم چگونه یک توصیف مبتنی بر زمینه های معنایی میتواند به پرسشهایی در زمینهٔ رفتار نحوی و ساختهای موضوعی مرتبط با این فعلها پاسخ دهد. در زبان فارسی تعدادی از فعلهای مرکب، می توانند در تناوب سببی شرکت کنند. این فعلها دارای گونهٔ سببی و ضد سببی هستند. اما در برخی بافتها، گونهٔ ضد سببی پذیرفتنی نیست؛ درحالی که گونهٔ سببی پذیرفتنی است. در این مقاله رفتار متفاوت این فعلها را در بافتهای مختلف در چارچوب نظریهٔ «معناشناسی زمینه» (1992 ,Vide. Fillmore & AlkinS) توضیح داده و نشان میدهیم این فعلها با دو زمینهٔ معنایی مرتبط هستند. همچنین با استفاده از مفهوم زمینهٔ معنایی (2010 ,Vide. Fillmore & Baker) نشان میدهیم برخلاف کریمی دوستان (2005) که معتقد است ساخت موضوعی فعلهای مرکب به وسیلهٔ عنصر غیر فعلی تعیین می شود و نیز برخلاف عقیدهٔ فولی، هارلی و کریمی (2005) که مدعی اند همکرد و عنصر غیر فعلی در تعیین ساخت موضوعی فعلهای مرکب مؤثر هستند، ساخت موضوعی این فعلها به وسیلهٔ کل ساخت حاوی فعل تعیین می شود