بررسی اصل هشتم قانون اساسی ج.ا.ا از دیدگاه امام خمینی(ره)

قانون اساسی که پایه و مبنایی برای تصویب و اجرای قوانین دیگر است و به نهاد قدرت در جامعه می پردازد، از یک سو حد و مرز آزادی فرد را در برابر عملکردهای قدرت(نهادهای فرمانروا) و از سوی دیگر حدود اعمال قوای عمومی را در برخورد با حوزه حقوق فردی رسم می کند. برای بررسی این قانون از حقوق اساسی کمک می گیریم که به بررسی پدیده های نهادین شده سیاسی با شیوه های حقوقی می پردازد. در این مقاله، اصل هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه امام خمینی تشریح می شود که به نظارت مردم بر دولت، دولت بر مردم و مردم بر یکدیگر می پردازد و به نهاد امر به معروف و نهی از منکر تعبیر می شود. شکل گیری این نهاد از ابتدا مورد تاکید ایشان بوده است و سخنان بسیاری را در مورد این نهاد و ضرورت وجود آن در جامعه بیان نموده اند که نیاز به طرح و بررسی دارد زیرا این نهاد همان طور که از ضروریات است و دین اسلام هم بر آن تاکید کرده ولی اجرا و فهم نادرست یا ناقص از آن باعث ایجاد هرج و مرج و نا امنی و از بین رفتن حرز و حریم خصوصی اشخاص و یا ورود لطمه به حقوق و آزادی های آنها می شود. تذکر، تنبه، توجه همگانی و مسئولیت عمومی موجب اصلاح جامعه و دوری از آفتها می گردد. امر به معروف و نهی از منکر، یک تکلیف عمومی است که حقایقی را روشن ساخته و با هدایت افراد جامعه، بدعتها را از بین می برد و مقاومت در برابر گمراهی و باطل ایجاد می کند. امام خمینی(ره) علمدار نهضت انقلاب اسلامی و احیاگر این واجب الهی است و این خود گواه بر این مطلب است که نظارت وجه دیگری دارد که به مراتب از سایر وجوه آن مهمتر است و آن، امر به معروف و نهی از منکر مردم بر حکومت و قدرت حاکم(نظارت مردم بر دولت) است. ایشان در آثار فقهی و تمامی فرامین خود، ضرورت آن را به مردم گوشزد نموده اند که از آن جمله می توان کتاب کشف اسرار و تحریرالوسیله، باب امر به معروف و نهی از منکر را نام برد.