بررسی نقش برنامه ریزی کاربری زمین و تاثیر آن در ایجاد آلاینده های هوا

در سالهای اخیر بیشترین میزان انتشار کربن و سایر آلایندههای هوا، در شهرها اتفاق میافتند. الگوهای کیفیت هوا امروزه یکی از چالش ی ها مهم کلان شهرها ی دنیا می باشد . هم چنین بدون شک یکى از مهمترین مسائل زیست محیطى ایران نیز به خصوص در شهرهاى بزرگ مشکل آلودگى هوا است که آسیب ها و خسارات جانی و مالی فراوانی را برای شهر نشینان به ارمغان می آورد. لذا یکی از مهم ترین اهرم های موثر برای مقابله با آن و تکامل برنامه ریزی شهری و غنای برنامه ریزی توسعه پایدار شهری، توجه به برنامه ریزی کاربری اراضی شهری است.کاربری زمین و نمودهای کالبدی آن تحت عنوان شکلشهری، به عنوان برونداد اصلی مطالعات برنامهریزی شهری، با تاثیرگذاری بر نوع حرکت و میزان سفر بین فعالیتهای مکانیافته حاصل از آن الگوها، به طور مستقیم بر میزان آلودگی هوا و مصرف انرژی اثرگذارند . الگوهای کاربری زمین میتوانند با دور یا نزدیک کردن محل کار، محل زندگی و اوقات فراغت از یکدیگر توسط مقررات منطقهبندی تککارکردی یاچندکارکردی، میزان استفاده از وسایل نقلیه شخصی و همچنین آلودگی هوا را شدت بخشند .در این راستا، 5 شاخصه اصلی الگوهای کاربری زمین و شکل شهری که کیفیت هوا را تحت تاثیر قرار میدهند شامل :افزایش تراکم، ترکیب کاربریهای مختلف و سازگار، دسترسی به حملونقل عمومی، افزایش کیفیت طراحی شهری و مطلوبیت محیط قابل پیادهرویو توسعه خوشهای فعالیتهاست.همچنین، برخی از راهبردهای برنامهریزی کاربری زمین که 5 اصل مذکور را در برمیگیرد، شامل توسعه حملونقل-محور ، توسعه میانافزا، باز-توسعه زمینهای متروک و آلوده، توسعه مختلط، توسعه پیاده-محور، توسعهنو-سنتی، توسعه مراکز فعالیت متمرکز، تقویت مراکز شهری و تعادل نواحی به عنوان محل کار و زندگی است .در این مقاله سعی بر آنست تا با رویکردی توصیفی -تحلیلی و با استفاده از روش اسنادی، و با معرفی تجربه شهر پورتلند درآمریکا، به تبیین راهکارهای اجرایی اصول پیشگفته جهت کاهش آلودگی هوا در شهرها از طریق تغییر نظام کاربری زمین پرداخته شود.