تاملات سیاسی و اجتماعی خاقانی شروانی

خاقانی که همچون اشعارش پیچیده و تامل برانگیز است، ح س کنجکاوی مخاطب را برمی انگیزد و با توجه به جایگاه والایی که در ادبیات فارسی دارد، وی را شایسته ی تحقیق و تعمق می کند. این نوشتار که نتیجه بازخوانی انتقادی اشعار خاقانی شروانی است، از شیوه استقرایی- تحلیلی بهره برده است؛ و با تکیه بر مدایح، اندرزها، شکواییه ها، حبسیه ها، انتقادات، رابطه ی وی با دربار و مردم و تناقضاتی که در اشعار وی وجود دارد، به یافتن رگه های اجتماعی - سیاسی در اشعار وی و انگیزه ی این تاملات می پردازد؛ و خاقانی را در مواردی یک منتقد و معترض و در بسیاری موارد نامتعهد و بی تفاوت به مسایل جامعه می یابد؛ که در لاک محافظهکاری فرو میرود و اگر هم گاهی زبان به انتقاد و اعتراض میگشاید، منفعت خود را در خطر دیده است. زندگی مصیبتبار و پراندوه، بیوفایی که از نزدیکان و دوستان دیده اس ت و نیز خودشیفتگی خاقانی می تواند دلیل تمرکز وی بر مشکلات شخصی و عدم توجه به جامعه باشد. در حالی که جامعه با انواع مشکلات دست به گریبان است، خاقانی که از هر دری سخن می گوید، بسیار کم به آن توجه نشان داده است.