تحلیل اجتماعی شناختی اشعار احمد مطر یس و اوش کسرایی

ادبیات انتقادی همواره منعکس کننده جهت گیری ها و اندیشه های مبارزان علیه حاکمیت های استبدادی بوده است. وجود رویدادهای عرصه اجتماعی و سیاسی زمینه مشتر کی در ادبیات فارسی و عربی برای حضور شاعران در این حیطه فراهم کرده است . اشعار سیاوش کسرا یی و احمد مطر نیز از جهت زمینه اجتماعی ،محتوا و استراتژی های زبانی در حوزه انتقاد ی قرار دارند؛ از این رو این مقاله سعی دارد بااستفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی با تاکید بر الگو ی اجتماعی شناختی وندا یک ، ضمن شناسایی گفتمان های شکل گرفته در اشعار دو شاعر ، ایدیولوژی ها و سازوکارهای زبانی گفتمان مدار اشعار را بازشناسی کرده و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. بررسی اشعار نشان می دهد که هر دو شاعر، با استفاده از زبان شعری و خلق گفتمان انتقادی، پیوند ظریفی بین جهان شعر و واقعیت برقرار کرده اند و از رهگذر آن در مسیر آگاهی بخشی به ملت مبارز پیشگام بوده اند .همچنین ساختار زبانی و مفهومی گفتمان های شکل گرفته در اشعار حاکی از این است که کسرایی و مطر در کنار تعهد به مبارزه و انتقاد بااستفاده از استراتژی های زبانی و قدرت تاثیرگذاری آن ،نظام گفتمان انتقادی یکپارچه ای را در برابر سطله استبداد خلق کرد هاند .گفتمان غالب در اشعار کسرایی با هدف پیروزی مبازران ، ارایه راهکار مقاومت و اعتراض و ترسیم افق های رهایی بنا شده است؛ در مقابل گفتمان مسلط در اشعار احمدمطر بیشتر به بازتاب تلخی های نظام حکومت با هدف مشرو عی تزدایی از سلطه حاکمان صورت بندی شده اند .