آموزش علمی کاربردی: نظام آموزشی مجاور یا رکنی اساسی در آموزش عالی؟

انقلاب صنعتی، دگرگونی های اساسی در نقش آموزش و پرورش ایجاد کرد که از مهمترین آنها همگانی شدن آموزش، اهمیت یافتن علوم تجربی، طولانی شدن مدت تحصیل، دخالت بیشتر دولت ها در تعلیم و تربیت، ایجاد رشته های متعدد تحصیلی و توسعه آموزش های فنی حرفه ای و علمی کاربردی بود . آموزش های علمی کاربردی ، به دنبال پیشرفت های علمی و صنعتی پس از جنگ جهانی دوم، به طور بی سابقه ای گسترش یافت به گونه ای که امروزه یکی از شاخص های موفقیت کشورهای توسعه یافته، توسعه این آموزشها در بخش های صنعت، کشاورزی و خدمات است. اما ویژگی وارداتی بودن تکنولوژی، عدم منزلت اجتماعی مشاغل یدی، تفوق جنبه نظری بر جنبۀ عملی در آموزش عالی، عدم وجود استادکاران مجرب و واگذار کردن تعریف و اجرای آموزش های علمی کاربردی به دستگاه های غیر آموزشی، از مهمترین چالش های فراروی این آموزش ها محسوب می شود. علی رغم آن، با توجه به نقش آموزش های علمی کاربردی در تربیت نیروی کاردان، اصلاح هرم نیروی انسانی و اشتغال زایی، توسعه این آموزشها مد نظر بسیاری از صاحبنظران و برنامه ریزان قرار گرفته است. در این مقاله پس از بررسی بر تاریخچه آموزشهای علمی کاربردی در جهان و سپس ایران، مروری می شود بر تعاریف آموزشهای علمی و کاربردی. سپس ویژگی های نظام آموزش علمی کاربردی ، تفاوتهای آن با آموزشهای فنی و حرفه ای و همچنین آموزش های نظری بررسی می شود. به دنبال آن، نظام کارشناسی ارشد حرفه ای تبیین می گردد. در ادامه بر عمده ترین نارسایی های آموزشهای علمی کاربردی در ایران، مرور می شود.