بررسی برخی از جنبه های مرفولوژی و بیولوژی ریشه های غدهای و بذر علف هرز مهاجم (Ranunculus ficaria L.) فیکاریا

فیکاریا گیاهی چندساله از تیره آلاله که دارای غدههای ریشهای است. به منظور بررسی ویژگیهای مرفولوژیکی و بیولوژی ریشههای غدهای و بذور آن دو آزمایش در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1391 اجرا شد. برای رفع خواب ریشههای غدهای، آنها در دماهای(2 ،4 و 8 درجه سانتیگراد) و زمان نگهداری (7 ،14 ،21 و 28 روز) در انکوباتور قرار گرفتند. برای بررسی جوانهزنی اندازه و شکل غدهها، شش اندازه(شامل بسیار کوچک (2 تا 4 میلیمتر یا کمتر از 02/0 گرم)، کوچک (5/4 تا 5/6 میلیمتر یا 04/0-03/0 گرم)، کشیده(1 تا4 سانتیمتر یا 27/0-1/0گرم)، متوسط (8 تا 12 میلیمتر یا 12/0-06/0 گرم)، دستهای (64/0-15/0 گرم) و نصفشده (7 تا 11 میلیمتر یا 18/0-07/0 گرم)) از ریشههایغدهای فیکاریا در دمای 14 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. مرفولوژی ریشههای غده ای فیکاریا با مشاهدات چشمی در گلخانه و مزارع آلوده بررسی شد. بذور فیکاریا بعد از قرار گرفتن در یخچال به مدت 2 هفته، جوانهزنی آنها در دمای 14 درجه سانتیگراد و همچنین با بینی کولر ساختار مرفولوژی آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهترین تیمار پیش سرمایی دمای 4 درجه سانتیگراد به مدت بیش از 14 روز بود. بین دمای 4 و 8 درجهسانتیگراد تفاوتی وجود نداشت. در بررسی اندازه غدهها، غدههای دستهای و کوچک بیشترین درصد جوانهزنی بیش از 80 درصد را داشتند. در حالیکه غدههای خیلی کوچک، کشیده و نصف شده کمترین درصد جوانهزنی کمتر از 40 درصد را داشتند. غدههای دستهای با داشتن ذخیره غذایی بالاتربیشترین سرعت جوانهزنی را داشتند. ریشههای غدهای در ابتدا مجتمع و انگشت مانند بودند، اما اندازه آنها متفاوت بود؛ این غدهها پس از خشک شدنگیاه مادری و به هم خوردن خاک به واحدهای جدا تقسیم شده و هر یک قادر به ایجاد یک گیاه جدید بودند. بذور فیکاریا دارای موسیلاژ بوده و لپه دوم گیاه بنظر تحلیل رفته میآمد. بذور این علف هرز فاقد جوانهزنی بودند (صفر درصد) که دلیل آن هم میتواند به عقیم بودن بذرها ربط داشته باشد.