سیستم های رایج ادله اثبات دعوا؛ به لحاظ درجه ی اعتبار

دو سیستم ادله علمی و اقناع وجدان قاضی، سیستم های زنده ی حاکم بر نظام های دادرسی دنیای امروز است. آیین دادرسی حاکم بر دستگاه قضایی کشورهای مختلف، یا از طریق سیستم ادله ی قانونی پیروی می کند یا از سیستم اقناع وجدان قاضی و یا نظام مختلطی که از ترکیب این دوسیستم به دست می آید. اما در سیستم ادله سنتی برخلاف سیستم ادله علمی و قانونی قانونگذار از پیش ادله ی اثبات دعوی و حدود اعتبار آن را صددرصد تعیین نمی کند. گرچه ممکن است دلایل خاصی به عنوان طرق کشف حقیقت در نظر گرفته شود، ولی قاضی مجبور نیست کاملا از آنپیروی کند. این سیستم اصالت را به نظر قاضی می دهد و تشخیص او را در معیار کشف حقیقت به حساب می آورد. بنابراین بر اساس این سیستم دادرس برای کشف واقع و تحصیل اقناع وجدان برای فیصله دادن به دعوایی، آزادی عمل دارد و می تواند برای رسیدن به واقع، از هر گونه دلیلی استفاده کند ومیزان اعتبار دلیل را نیز خودش تعیین نماید.