چرخش نخبگان سیاسی در ایران در اواخر قرن نوردهم

در طول قرن نوزدهم جامعه ایران دستخوش تحولاتی شد که تعادل نسبی نظام اجتماعی ایران را به هم زد و سبب تضعیف نخبگان حاکم و پدیدار شدن نخبگان جدیدی در درون طبقات غیر حاکم گردید. نخبگان حاکم و امام کنندگان مستقیم قدرت سیاسی در آن دوران عبارت بودند از صدر اعظم ها و وزرا و دولتمردان تراز اول ، سرداران و روسای لشکری به حکام ایالات و ولایات و روسای ایالات و عشایر . نخبگان جدید نیز در سراسر قرن در نقش های مختلف ظهور نمودند. در این مقاله ضمن بررسی جامعه ایرانی در وضعیت پایدار قبل از انقلاب مشروطیت، به عنوان یک سیستم اجتماعی متعادل، عوامل ایجاد کننده عدم تعادل در این جام به عنوان عوامل موثر در پیدایش نخبگان جدید و سرانجام نحوه و میزان وقوع چرخش نخبگان در طول قرن نوزدهم و نیز در پی انقلاب مشروطیت بررسی می شود. نتیجه کلی تحقیق حاضر این است که چرخش نخبگان و مربوطه مورد بررسی محدود و نسبی بوده و به همین دلیل تحولات ساختاری و بنیادی چشمگیری به واسطه انقلاب مشروطیت در ایران به وقوع نپیوسته است.