نگاهی به ریشه چند واژه گیلکی

ریشه شناسی را به اختصار بررسی خاستگاه یا تاریخ واژه دانسته اند. از این رو برای دستیابی به ریشه حقیقی واژه باید در زمان به عقب بازگشت تا به وضعیتی رسیده که اطلاعات مربوط به واژه به صورت شفاف و روشن در اختیار قرار گیرد تا بتوان با اطمینان فرآیند شکل گیری واژه را بازسازی کرد. پرسش گیلکی یکی از گویش های ایرانی نو است که در شماره گویش های شمال غربی ایران جای داشته و در حاشیه سواحل جنوب غربی دریای خزر و واچ دارد. در این پژوهش به بررسی ریشه شناختی 20 واژه گیلکی پرداخت شده است. داده های این جستار از ناحیه جلگه ای و شرق استان گیلان و منطقه کوهستانی دیلمان گردآوری شده اند. در هر مدخل ریشه ای ایرانی باستان و ریشه هند و اروپایی آورده شده، و ویژگی های آوایی و ساختاری واژه توضیح داده شده است. پس از آن واژه های هم ریشه در دیگر زبان ها و گویش های ایرانی آورده شده است. واج نوشت داده ها در این پژوهش بر اساس شیوه و نشانه های رایج در آثار مربوط به زبان های ایرانی انجام پذیرفته است. این بررسی پیوند زبانی گویش گیلکی را با دیگر زبان ها و گویش های ایرانی در دوره های سه گانه تاریخی ایرانی باستان، میانه و نو آشکار ساخته، و سیر تحول فازهای این گویش را به روشنی باز می نماید. افزون بر این، نشان دهنده ظرفیت واژگانی و معنایی این گویش و دیگر زبان ها و گویش های مرتبط با آن نیز هست.