نمادشناسی نقوش مجرد و فراطبیعی انسانی در قالیچه های عرب جنی

نقوش و نگاره های قالی ایران غالبا به صورت تزیینی و یا مفهومی در شکل های مختلف وجود دارند. از جمله عوامل موثر در پیدایش نقوش نمادین و مفهومی، باورهای دینی و مذهبی و شرایط اجتماعی هستند. نقوش به کار رفته در قالیچه های عرب جنی توسط مردمانی به همین نام بافته شده اند. اعتقادات طایفه عرب جنی مبتنی بر تاثیر جن در زندگی آدمی و تعظیم و ستایش جنیان است. خدایان متکثرالاعضا، فرشتگان مذکر با نیم بال و فرشتگان مونث یکتا، و جنیان فروتر در هیات انسانی، سه گروه شاخص از نقوش و نگاره های قالیچه های عرب جنی و بازنمود این موجودات فراطبیعی و اصطلاحا مجرد هستند. پژوهش حاضر با گردآوری اطلاعات از طریق کتابخانه ای- اسنادی، بررسی داده ها با روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی، با هدف معرفی و شناخت قالیچه های عرب جنی و نمادشناسی نقوش موجودات فراطبیعی قالیچه ها، و در پاسخ به سوالات؛ عوامل موثر در پیدایش نقوش قالیچه های عرب جنی کدامند و دلالت های نمادین آنها چیست انجام شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که؛ هنرمندان قالیچه های عرب جنی، این آثار را در جهت بیان باورها و عقاید خود خلق کرده اند و در این راستا از صبغه دینی و فرهنگی، محیط زندگی و خزانه نقوش مرتبط با فرهنگ گذشته خود بهره فراوان برده اند. نقوش نمادین موجودات فراطبیعی و مجرد در این قالیچه ها، در شکل و معنا پیوندهای عمیقی با تمدن بین النهرین و اقوام سامی عرب دارند و در ساختار فرهنگی ایران، با تاثیراتی از فرهنگ هند شکل گرفته اند.