تحلیل اشارات قرآنی معاد و آثار شیخ اشراق سهروردی

معاد یکی از مهمترین اصول اعتقادی اسلام به شمار می آید. فیلسوفان مسلمان درباره ابعاد این موضوع مباحث فراوانی را مطرح کرده اند. هدف این مقاله بررسی معادشناسی اشراقی درآثار شهاب الدین سهروردی با تکیه بر اشارات قرآنی است. سوال تحقیق این است که: شیخ اشراق در تبیین مسیله معاد چگونه از آیات قرآنی بهره برده است وی به عنوان یک فیلسوف متاله، در نظام اشراقی خویش با نقد حکمت مشاء و با محوریت نور در حکمت اشراق و هستی شناسی تشکیکی، تبیین های متنوعی را درباره مسایل حکمی به نمایش گزارده است. از نظر این فیلسوف اشراقی، نفس انسانی یا به تعبیر او نور اسفهبدی جوهری مجرد و باقی است که فنای جسم در فساد آن تاثیری ندارد. این نور مدبر با حدوث بدن از جانب واهب الصور به بدن افاضه می شود. نفس با بدن رابطه شوقیه تدبیریه دارد و از بدن به منزله ابزاری برای تشدید انوارش استعانت می جوید و در عین حال همراه با فنای بدن فانی نمی شود. در دیدگاه سهروردی، به طور کلی سه دسته نفوس (کامل، متوسط و ناقص) قابل تمایز اند که هرکدام معاد خاصی دارند و برای اثبات آنها علاوه بر براهین فلسفی، به آیاتی از قرآن استناد کرده است که در این مقاله مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند.