بررسی فقهی حقوقی ریاست مرد بر خانواده

مسیله سرپرستی خانواده از جمله مباحث مهمی است که در همه نظامهای حقوقی، از جمله نظام حقوقی اسلام مورد توجه قرار گرفته و آیاتی از قرآن درباره آن نازل شده است. از دیدگاه صاحبنظران مسلمان در حقوق خانواده، ریاست مرد بر خانواده پذیرفته شده است، اما در محدوده این ریاست و نیز در شرایط آن و در علل انتخاب مرد به عنوان رییس خانواده اتفاقنظر وجود ندارد. این مقاله با نگاهی به آیات قرآن، درصدد تبیین معنا و مفهوم این ریاست و نیز بیان محدوده آن است. به نظر نگارنده، مراد از قوامیت مردان بر زنان در آیه 34 سوره نساء، مسیول بودن و سرپرستی ایشان نسبت به زنان در چارچوب مسایل خانواده است. ریاست زوج بر زوجه، به طور عمده در روابط غیر مالی نمایان میشود؛ حقوق وتکالیف غیرمالی، رفتارهای زوجین با یکدیگر را که دارای محتوایی روانی، عاطفی و جسمی میباشند و نیز دیگر معاشر تهایی را که یک زندگی مشترک ایجاب مینماید، تنظیم میکنند دامنه ریاست زوج در امور غیرمالی زوجه، از دو جهت مصلحت اندیش و مراعات حقوق و آزادیهای شرعی و قانونی زن محصور میگردد. تجاوز از این چارچوب معین و توسعه بخشی به قلمرو ریاست شوهر، به دلیل معتبر نیازخواهد داشت (حیدر پور، 1385، 119). ریاست زوج، جدا از جنبه های قانونی آن، امری است که ریشه در سیره و عرف داردکه واقعی تهایی غیر قابل انکار م یباشند .مهمترین مصادیق ریاست زوج در امور غیر مالی زوجه، مسیله نظارت بر رفت و آمد، معاشرت زوجه و اشتغال وی و نیز وجود حق تادیب و تنبیه همسر است که مورد بررسی قرار میگیرد (صدیق اورعی، 1380، ص166).