برآورد اثر درون زادآوری بر صفت تولید شیر دوره ی شیردهی گاوهای شیری ایران با استفاده از مدل رگرسیون کوآنتایل

همخونی (درون زادآوری) که به آمیزش حیوانات خویشاوند با یکدیگر گفته میشود، سبب افزایش فراوانی ژنوتیپهای هموزیگوت در جمعیت و، در پی آن، کاهش تنوع ژنتیکی میگردد. درون زادآوری بر حسب طبیعت اثرگذاری که بر صفات مختلف دارد، مورد توجه متخصصین ژنتیک و اصلاح نژادگران است. درونزادآوری، شایستگی جمعیت را کاهش میدهد. کاهش ماندگاری، افت عملکرد تولید و تولیدمثل گاوها از اثرات نامطلوب درونزادآوری محسوب میگردند. این تحقیق، با هدف برآورد اثر درونزادآوری بر صفت تولید شیر دوره ی شیردهی (با متوسط حدود 315 روز) گاوهای شیری ایران اجرا گردید. داده های خام، توسط مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی (وزارت جهاد کشاورزی) ارایه و به وسیله نرم افزارهایی نظیر Foxpro و UEStudio ویرایش و آماده سازی شدند. فایل نهایی ارقام، دربرگیرنده 580.802رکورد متعلق به 580.802 راس گاو شیری شکم اول توزیع یافته در 1185 گله (در 20 استان کشور) و زایش کرده طی سالهای 1370 تا 1394 بود. در فایل ارقام، سهم توارث نژاد هلشتاین، بین 50 تا 100 درصد، و دامنه ی سن نخستین زایش گاوها بین 18 تا 48 ماه بود. ضریب درون زادآوری (F) حیوانات شجره به وسیله نرم افزار CFC محاسبه و به فایل ویرایش شده وارد گردید. آنالیز صفت، توسط سه نوع مدل خطی آماری انجام شد. در مدل 1، اثرات ثابت استان،سال و ماه زایش، و متغیرهای کمکی خطی درصد ژن هلشتاین، سن نخستین زایش، تعداد روزهای شیردهی و ضریب درون زادآوری درنظر گرفته شدند و در مدل 2، اثر گله درون استان نیز وارد گردید. در مدلهای 1 و 2، ضرایب رگرسیون جزیی برای متغیرهای کمکی، به روش معمول برآورد شدند. اثرات وارد شده در مدل 3، مشابه مدل 1 بود با این تفاوت که ضرایب رگرسیون جزیی، به روش رگرسیون کوآنتایل برآورد گردیدند. برازش مدلها توسط نرم افزار SAS اجرا شد. برای مدل های 1 و 2 برآورد ضریب تابعیت مقدار شیر دوره ی شیردهی از ضریب درون زادآوری، به ترتیب برابر با -6/2689 و -9/8235 (کیلوگرم بهازای یک درصد افزایش (F و معنیدار آماری (P<0/0001) بهدست آمد. در مدل 3 برآوردهای متفاوتی از ضریب تابعیت در دامنه ی -4/2403 تا -8/6891 کیلوگرم بهازای یک درصد افزایش F و معنیدار آماری (P<0/05) در صدکهای مختلف از صفت تحت مطالعه، مشاهده گردید؛ که نشان میدهد اثرگذاری منفی پدیده ی درون زادآوری بر گاوهایی که عملکرد متفاوتی در تولید شیر دارند، یکسان نیست. با توجه به یافته های این تحقیق، پیشنهاد میگردد که میزان تاثیرپذیری صفات مختلف گاوهای شیری ایران از درون زادآوری، توسط مدلهای رگرسیون کوآنتایل مورد بررسی قرار داده شوند.