اسرار انحطاط ملت ها و راز رهایی از آن در شعر و اندیشه علامه اقبال لاهوری

علامه محمد اقبال لاهوری مرد دین و دنیا، ایمان و خرد، فلسفه و دانش و جهاد و عقیده به سرهنگ از چهره های درخشان سیاسی، فرهنگی و ادبی است که تاریخ انسانیت به خود دیده است. و نقش مهمی در بیداری ملت مسلمان و مبارزه علیه استعمار سیاسی و فرهنگی داشت و هوشمندانه دردها و آلام جامعه اسلامی را دریافت و آن ها را تحت یک لوا اتحاد و یکپارچگی فراخواند و با مضراب سخن محکم و مقتدرانه خود تارهای وجود مردم خفته عصر خود را به جنبش درآورد. حضور او در اروپا و آشنایی با کیفیت زندگی اروپاییان افق نگرش او را وسعت بخشید. چون به وطن بازگشت به فعالیت های آگاهی بخش خویش با انتقاد از زبونی و خودباختگی و بردگی ملت های مسلمان، منادی آزادی، استقلال، عزت نفس و حفظ هویت دینی شد و با پیشنهاد تاسیس دولت مستقل اسلامی، جامعه خود باخته عصر خود را به جامعه خود یافته بدل کرد. دریافته بود که ابر قدرت های استعمار پیشه با طرح شعار ملی گرایی و برنامه ریزی برای شکل دهی به تعصبات قومی و نژادی و با نمایاندن تکتونوماگمایی و فنون پیشرفته مادی خود در پی آنند تا با خودباختگی و ضعف اراده و بی هویتی و اختلاف ها بین ملت های مسلمان نشان دهند باز با یادآوری ارزش های فردی و مقام متعالی انسانی و با تاسی از بینش اسلامی در قلب های خفته مردم بذر شور و حماسه افکنده ، جایگاه واقعی آن ها را به آنان نمایاند و آن ها را به وحدت اسلامی فراخواند.