واکاوی معنای دین در کاربردهای قرآنی آن

در قرآن، ماده دین و مشتقات آن 101 بار و در سه معنا به کار رفته است: آیین و شریعت، جزا و پاداش، بدهی و قرض. معنای نخست زمانی است که این ماده به هییت دین در آمده است و در معنای دوم بر وزن اسم مفعول ملیین و ترکیب مضاف و مضاف الیه یوم الدین (روز جزا و قیامت) آمده است و معنای سوم هنگامی است که به صورت دین می آید. در این میان در چهار آیه (ذاریات 6؛ انفطار / 9: تین/ 7 ماعون/ 1) که در آنها واژه دین به کار رفته است، بیشتر مترجمان و مفسران، بر خلاف سایر موارد کاربرد این واژه آن را به معنایی غیر از آیین و شریعت دانسته اند. اما بررسی دقیق این آیات و فهم سیاقی و سیاقی آنها ثابت می کند که در این موارد به ویژه در سه آیه اخیر نیز همانند دیگر موارد استعمال واژه دین در قرآن، به همان معنای آیین و شریعت و خصوص دین اسلام است و در سوره ذاریات این معنا برتری دارد.