عناصر برجسته ساز و هنجارگریز در شاعران معاصر ایران

یکی از مباحث زبانشناسی و نقد ادبی، برجستهسازی در شعر است. شاعران برای برجسته کردن اثر خود با خروج از هنجارهای معیار، دست به هنجارگریزی ادبی میزنند. در این مقاله پژوهشی تلاش بر آن است که با رهیافتی توصیفی – تحلیلی و با روش کتابخانهای و اسنادی به طور مختصر، سروده های هشت شاعر معاصر، بر اساس مولفه های هنجارگریزی از نظر (لیچ)، معرفی و بررسی گردد. بر این مبنا، بعد از معرفی هشت عنصر برجسته سازی و هنجارگریزی (نحوی، زمانی، معنایی، واژگانی، سبکی، نوشتاری، گویشی، آوایی) به تحلیل مولفه های هنجارگریزی در اشعار شاعران مذکور پرداخته میشود که ملاک این انتخاب، میزان برخورداری از این مولفه ها، تکرار و بسامد پرکاربرد و برجسته آنها است. شاعرانی که این مولفه های هنجارگریزی در سروده های آنها مورد تحلیلوپژوهش قرارگرفته اند، عبارتاند از: نیما یوشیج، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، هوشنگ ایرانی، یداالله رویایی، محمدرضا شفیعی کدکنی، قیصر امین پور و منوچهر آتشی. این شاعران در بهره گیری از یک یا چند مولفه از عناصر هشتگانه ی ازنظر (لیچ) تعمد، و یا تبحر داشته اند که در سروده هایشان نمود و جلوه یافته است. بر این ×اساس هنجارگریزیهای معنایی، نحوی و زمانی بیش از هنجارگریزی های دیگر در سروده های این شاعران کاربرد داشته است ×که این مولفه ها به تفکیک در اشعار شاعران مذکور بررسی میگردد.