بررسی شاخص های اکولوژیکی سخت پوستان درحوضچه مجتمع بندری شهید رجایی

بندر شهید رجایی در بخش شمالی خلیج فارس ودر جنوب ایران به وسیله آلاینده هایی ازمنابع مختلف تهدید می شود و تحت تاثیر فعالیت های انسان زاد، صنعتی و کشتیرانی، عملیات تخلیه و بارگیری مواد نفتی و همچنین عملیات لایروبی ولایریزی قرار دارد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر این فعالیت ها دربندر شهید رجایی بر تنوع و تراکم سخت پوستان است. بدین منظور نمونه برداری در چهار فصل با 3 تکرار از پاییز 93 تا تابستان 94 در 11 ایستگاه داخل حوضچه و یک ایستگاه خارج از حوضچه انجام پذیرفت. جمع آوری نمونه های رسوب بر اساس روش منابع و به وسیله دستگاه گراب مدل اکمن با سطح مقطع 0/04 مترمربع انجام پذیرفت. رسوبات حاوی کف زیان توسط آب دریا و با الک چشمه 500 میکرون درداخل شناور چندین بار شستشو داده شدند. سپس محتویات الک پس از رنگ آمیزی با رنگ مخصوص رزبنگال به ظروف مخصوص پلی اتیلنی حاوی الکل اتیلیک 96 درصد انتقال داده شد. نمونه های حاوی سخت پوستان کف زی پس از شستشوی مجدد در آزمایشگاه به ظروف پتری دیش آزمایشگاهی منتقل و با استفاده از لوپ آزمایشگاهی در مرحله اول جداسازی و سپس بر اساس کلیدهای شناسایی مرجع درحد جنس و گونه شناسایی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی سخت پوستان درایستگاه خارج ازحوضچه است ودر مقایسه با این ایستگاه تنها ایستگاه اسکله قایق های خدماتی و دوایستگاه وسط حوضچه فراوانی نزدیک به ایستگاه بیرونی داشتند و بقیه ایستگاه ها با اختلاف واضح فراوانی کمتری داشتند (p< 0/05). جنس های Alpheus, Ampelisca, Apseudidae و Biblys از بین سخت پوستان در بندر شهید رجایی دارای بیشترین تراکم در بین ایستگاه ها بودند، به طوری که جنس Ampelisca در ایستگاه های داخلی حوضچه بامتوسط عمق 9 -5 متر و جنس Alpheus در ایستگاه بیرونی غالب بود. همچنین Apseudidae در ایستگاه های با متوسط عمق 12 -15 متر و نزدیک به اسکله های با فعالیت بالای تخلیه و بارگیری غالب بود. جنس Biblys نیز تنها در ایستگاه وسط حوضچه غالبیت داشت. نتایج حاصل از تعیین شاخص تنوع شانون نشان داد که سخت پوستان در نزدیکی اسکله نفتی کمترین تنوع را دارا بودند. از طرف دیگر بیشترین مقدار تنوع سخت پوستان در ایستگاه های دهانه، وسط حوضچه و اسکله قایق های خدماتی به ترتیب مشاهده شد. این مطالعه نشان داد که فراوانی سخت پوستان در این منطقه به ترتیب با عواملی نظیر عمق آب، میزان گردش آب و جنس بستر وابستگی دارد. همچنین تنوع سخت پوستان دراین منطقه رابطه مستقیمی با دوری و نزدیکی به اسکله های با بیشترین فعالیت بندری دارد.