بررسی تیپ کانه زایی کانسار مس آبگاره (جنوب دامغان) بر پایه شواهد کانی-شناسی، دگرسانی و زمین شیمیایی

کانسار مس آبگاره در 140 کیلومتری جنوب غرب شاهرود و بخشی از مجموعه آتشفشانی-رسوبی نوار طرود-چاه شیرین است که در حاشیه شمالی پهنه ساختاری-رسوبی ایران مرکزی واقع شده است. فعالیت های ماگمایی و آتشفشانی در این پهنه از ایوسن تا میوسن باعث دگرسانی و کانی زایی های گرمابی گسترده و متعددی شده است که عمدتا در ارتباط با رویدادهای فررورانش می باشند. محدوده کانسار از نظر سنگ شناسی شامل سنگ های آتشفشانی با ترکیب آندزیت، آندزیت بازالتی و بازالت و به مقدار کمتر آذرآواری (کریستال توف) به سن ایوسن میانی-بالایی می باشد. قابل ذکر است که شکستگی های حاصل از عملکرد گسل ها در سنگ های منطقه، محل مناسبی برای نفوذ محلول های گرمابی ایجاد کرده و کنترل کننده اصلی کانی سازی محسوب می شوند. براساس مشاهدات صحرایی و مطالعات کانه نگاری، کانه زایی در دو مرحله هیپوژن و سوپرژن و هوازدگی صورت گرفته که کانه های زون هیپوژن را عموما پیریت، کالکوپیریت و بورنیت تشکیل می-دهند. به علاوه، بخش اعظم کانه های فاز اصلی کانه زایی به دلیل قرار داشتن در زون اکسیدان-سوپرژن از بین رفته و کانی-های ثانویه مس نظیر کالکوسیت،کوولیت، مالاکیت و کریزوکولا به جای آنها تشکیل شده اند. از انواع دگرسانی که در سنگ های منطقه رخ داده می توان به آرژیلیتی، سریسیتی، سیلیسی، کربناتی، کلریتی و اکسیدهای آهن اشاره نمود. بر پایه مطالعات زمین شیمیایی مس با عناصر Ag، As، Sb، Sn و W دارای همبستگی معنی داری است. با بررسی کلیه خصوصیات کانی شناسی، دگرسانی و زمین شیمیایی منطقه مورد مطالعه و مقایسه آنها با کانسارهای مشابه اپی ترمال نشان می دهد که سامانه رگه ای آبگاره در یک محیط اپی ترمال سولفیداسیون پایین تشکیل شده است.