نقش کمالات عقلی در سعادت از نگاه ابن سینا

در انسان شناسی سینوی نفس ناطقه با ادراک موجودات، به لذت عقلی و از طریق شهوت، غضب،وهم و خیال به لذات حسی دست می یابد. سعادت انسان از حیث ذات به آن است که عالمی عقلیباشد و از حیث ارتباط با بدن، تسلط بر خویش داشته باشد. گرچه انسان در دنیا به سطحی ازسعادت حقیقی دسترسی دارد، ولی سعادت کامل تنها در آخرت به دست میآید. ابن سینا مردم رابر اساس کمالات عقلی در چند گروه قرار می دهد. عالمان مهذب در دنیا سعادتمند هستند و پساز مرگ به عالی ترین درجات نایل می شوند. افراد بی استعداد و ساده با رحمت الهی از عذاب نجاتمییابند. افرادی که با وجود استعداد ذاتی، در تحصیل کمالات علمی کوتاهی کرده اند، از سعادتحقیقی محروم و گرفتار عذاب ابدی خواهند بود. از دیدگاه ابن سینا جهل علمی موجب محرومیتابدی از سعادت است. افرادی که از حیث عقلی کاملاند ولی گرفتار رذایل اخلاقی هستند، در دنیابه سطحی از سعادت میرسند و پس از مرگ با رفع آثار نامطلوب مربوط به اعمال، از عذاب رهاییپیدا می کنند. ابن سینا وضع این گروه را که با داشتن کمالات علمی مایه اصلی سعادت را دارند،جبران پذیر می داند. تفاوت نظر ابن سینا در مورد دو گروه اخیر نشان میدهد که وی اساسسعادت را کمالات عقلی می داند.