مطالعه تطبیقی نماد درخت در ایران باستان با اسلام و نمود آن در آثار هنری

درخت نماد حیات و زندگی است و رمز باروری پایان ناپذیر، سرچشمه بی مرگی و مظهر حقیقت مطلق یا هستی است. انسان در بعضی از فرهنگ ها گاهی تا سرحد پرستش درخت نیز پیش رفته است، در پاره ای دیگر از فرهنگ ها برای نوع انسان منشاء گیاهی قایل بوده اند. در ادیان مختلف اعتقاد به تقدس درخت در سه شکل درخت کیهانی، درخت زندگی و درخت معرفت متجلی می شود. درخت کیهانی، درختی است که رمز آفرینش کیهان است؛ درخت زندگی در مرکز عالم قرار دارد و منشاء زندگی همه موجودات دیگر است و درخت معرفت در مرکز بهشت بوده است و انسان با خوردن از میوه ممنوعه آن ناچار به هبوط می شود.از رهگذر اعتقادات ایرانیان باستان درخت در اشکال متفاوت بر آثار هنری پیش از اسلام ظاهر میشود. پس از ظهور اسلام آموزه های دینی با فرهنگ و هنر ایران باستان در می آمیزد و به آنها گسترش و اعتلایی عمیق می بخشد، نتیجه همین اهمیت فوق العاده درخت در فرهنگ جوامع بشری است که نماد تصویری درخت به هزاران شکل متفاوت بر آثار هنری ظاهر میشود و نقش درخت با تزیینات اسلامی عجین می شود و به وفور بر آثار هنری پس از اسلام نیز تکرار می شود. در مطالعه پیش رو به نقش درختان در هنر و سیر تحول و تغییر درخت در دوره های مختلف این سرزمین پرداخته می شود