بازتاب عدالت انوشروان در ادب پارسی

عدالت انوشروان در ادب پارسی بسی گستردهتر و اغراق آمیزتر از آن است که صاحبنظران تصور می کنند؛ تا آنجا که درحکایات مختلف، برای نشان دادن عدالت او، به روایات دینی از زبان پیامبر، حضرت علی (ع)، خلیفه دوم، معاویه، مامونو... توسل جسته اند. آتش دوزخ را بر او حرام دانسته، او را در بهشت برین جای داده اند. پیامبر از اینکه در زمان او به دنیاآمده، افتخار کرده است و از نبود او احساس تاسف؛ همچنین سخنان نامعقولی چون آگاهی از غیب، پیشگویی، آشنایی بازبان مرغان را به او نسبت داده و از وجود طلسم و جادو در دخمه او خبر داده اند. وی را آنقدر عادل دانسته اند که درسراسر کشور، کسی برای شکایت در مدت چندین سال زنجیر او را تکان نداد. کاخش به سبب کسب رضایت یک پیرزنکج، دودزده و آلوده به فضله گاو بود. ثروت برخی مردم از خزانه او پیشی گرفته، یک وجب زمین بایر و یک خشت کهنهکه نشانه بدی معیشت مردم است در سراسر کشور او دیده نمی شد. این اغراق ها که البته خالی از حقیقت نیست، نوعیمبارزه فرهنگی با حاکمان عرب و با هدف باشکوه جلوه دادن پیشینه ایران با اهداف شعوبی و قد علم کردن در مقابلعرب ها صورت گرفته است. از دیگر کارکردهای این اغراق ها، تشویق شاهان و حاکمان به عدالت بوده است.