روابط قراردادی در شرکت های بازاریابی چندسطحی

در یک شرکت بازاریابی چندسطحی، توزیع کنندگان آن محصولات شرکت را به طورعمده از شرکت می خرند و به دور از یک مکان ثابت تجاری به نحو خرده فروشی بهمصرف کننده نهایی می فروشند و علاوه بر انتفاع از تفاوت خرید عمده وخرده فروشی، بابت هر فروش درصد ( پورسانت) خرده فروشی دریافت می کنند؛درحالیکه هر توزیع کننده با عضوگیری، آموزش و حمایت توزیع کنندگان جدید،به طور مستقیم و غیرمستقیم، از فروش آنها درصدی را به عنوان پورسانتمجموعه ای دریافت می کند. در این راستا بین شرکت و توزیع کننده های آن، دو عقدمستقل حاکم است: یکی قرارداد خرید محصول از شرکت توسط توزیع کننده وفروش آن به مصرف کننده نهایی و دریافت پورسانت خرده فروشی است. اینقرارداد در واقع، یک عقد بیع با یک شرط فعل معوض مالی در ضمن آن است.عقد دوم حاکم بین توزیع کننده و شرکت، عقد وکالت است که به موجب آنتوزیع کننده به وکالت از شرکت به جذب، سازماندهی و حمایت توزیع کنندگانجدید مبادرت کرده و شرکت در ازای این امور، از فروش توزیع کنندگان موردحمایت آن توزیع کننده، به وی پورسانت مجموعه ای پرداخت می کند.از سویی، در عمل بین اعضای یک گروه فروش (یک توزیع کننده وزیرمجموعه وی) قراردادی منعقد نمی شود. ولی باید گفت که قرارداد حاکم بینآنها با توجه به تعریف ما از شبه عقد و نیز نحوه تعامل آنها، شبه عقد اجاره است.