ماهیت وشرایط تمکین زوجه در حقوق ایران

خانواده، کوچکترین واحد اجتماعی است، گروهی که اگر چه در اعصار مختلف تاریخ به اقتضای گسترده یا هسته ای بودن، از اعضا و مقتضیات گوناگونی تشکیل شده است و خصوصی ترین فضای انسانی را در بر می گیرد، پیوستن به این نهاد، همچون سایر نهادهای اجتماعی با مجموعه ای از حقوق و تکالیف همراه است و عالم حقوق را بی ارتباط به خود ندانسته و انتظار می رود نظام هنجاری مخصوصی بر روابط افراد در خانواده حاکم باشد. در این پژوهش با استفاده از مطالعات کتاب خانه ای و جستجو در کتاب های معتبر حقوقی و مقالات انجام شده در این راستا به بررسی ماهیت و شرایط تممکین زوجه در حقوق ایران پرداخته شده است. یافته ها نشان داد که در مورد حدود وظایف زن در برابر شوهر اختلاف عقیده وجود دارد. حقوق دانان با تفسیری وسیع از مفاهیم حسن معاشرت و معاضدت درامور زندگی تقسیم بندی دوگانه ی تمکین عام و خاص را ارایه داده اند و قایل به تبعیت از عرف در تعیین حدود تمکین هستند؛ حال آنکه اکثر فقها وظایف زن را محدود دانسته اند و معتقدند برای استحقاق حقوق ناشی از تمکین زن باید همین وظایف محدود را به طور کامل انجام دهد. بر همین اساس فقها تقسیم بندی تمکین به کامل و ناقص را ارایه کرده اند. در هر دو دیدگاه وظیفه ی زن به تمکین از شوهر بدون استثنا باقی نمانده است و گاه به دلیل موانع شرعی یا شرایط جسمانی زوجه یا شرایط محیطی این وظیفه از دوش زن برداشته می-شود؛ بدون آن که از حقوق ناشی از تمکین محروم شود. ضمانت اجراهای ناشی از عدم تمکین بر این اساس که کدام دیدگاه پذیرفته شود متفاوت خواهد بود. با بررسی این دو دیدگاه این نتیجه حاصل می شود که به دلیل محدود بودن مصادیق تمکین در فقه، دیدگاه منتخب نقش مثبتی در حفظ کرامت زن و حفظ حرمت کار او خواهد داشت.