بررسی آسیب شناسانه نظام مالیاتی با رویکرد شفافیت مالیاتی

براساس سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، تاکید بر استقلال از درآمدهای نفتی به‎ عنوان یکی از محورهای اصلی اقتصاد مقاومتی شناخته شده است. اصلاح نظام درآمدی دولت با افزایش سهم درآمدهای مالیاتی و قطع وابستگی بودجه به نفت از دیگر مواردی است که در این سیاست ها به آن اشاره شده است. از طرف دیگر نظام مالیاتی در کشور ما از ظرفیت بالایی برخوردار بوده که به دلایل مختلف نتوانسته از این ظرفیت بهره برداری مناسب داشته باشد. یکی از مهم ترین این دلایل فقدان شفافیت و نبود نظام جامع اطلاعات مالیاتی در اقتصاد می باشد. با توجه به اهمیت این موضوع در این مقاله به دنبال آن خواهیم بود تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مقوله شفافیت در مالیات و راه های تحقق آن بر اساس قوانین بالادستی اعم از سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، قوانین برنامه های توسعه 5 ساله و قانون مالیات های مستقیم و اصلاحات آن در کشور بپردازیم. نتایج بررسی ها نشان می دهد که در قوانین (به خصوص قانون برنامه پنجم توسعه و ماده 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم)، پیش بینی های لازم برای تحقق شفافیت مالیاتی تا حد مطلوبی صورت گرفته است؛ اما در عمل به دلایل متعدد از جمله فراهم نبودن زیرساخت های تشخیص و وصول، گسترش اقتصاد زیرزمینی و قاچاق، معافیت های گسترده و... موفقیتی حاصل نشده است. بر همین مبنا می توان یکی از بهترین راهبردهای گسترش شفافیت مالیاتی را حرکت به سمت اخذ مالیات بر مجموع درآمد دانست.