جامعه مدنی، اقتصاد و سیاست

جامعه مدنی شامل نهادها و انجمن هایی است که داوطلبانه از سوی شهروندان تاسیس می شود. این نهادها، خود بنیاد، یعنی مستقل از حکومت است و به آن اتکا ندارد، اما در تعامل با حکومت به سر می برد و تلاش های جمعی خود را در امور اجتماعی و مدنی در جهت تعمیق و گسترش دموکراسی به کار می بندد. اتحادیه های کارگری، انجمن های زنان، نهادهای زیست محیطی و حقوق بشری، انجمن های دینی، هنری و فرهنگی، نمونه هایی از جامعه مدنی به شمار می آیند . اگر چه نهادهای مدنی از دیرباز به عنوان گرانیگاه فعالیت های دسته جمعی مردم وجود داشته، اما جامعه مدنی به معنی امروزین، از سده هجدهم میلادی در فلسفه سیاسی جان لاک، ایمانوئل کانت، ژان ژاک روسو و سپس جان استورات میل در سده نوزدهم تبلور می یابد. البته فیلسوفی که ادبیاتی سترگ درباره عرصه عمومی به مثابه خاستگاه جامعه مدنی پدید آورد، یورگن هابرماس فیلسوف بزرگ قرن بیستم است.د این مقاله پس از بررسی مطالب مطرح شده در دو فصل نتیجه می گیریم که از آنجا که در این نظام اقتصادی میان حکام و تیول داران برخلاف رویه فئودالی غرب قراردادی بسته نمی شد، نظام اقتصادی زمین داری خاص و نیز دیوان سالاری پیچیده ای هم شکل نگرفت و از آنجا که فعالیت های نهادهای مدنی آزادانه و داوطلبانه است، این نهادها در وضعیت بحرانی همانند وقوع جنگ، زلزله، سیل، بیماری های همه گیر و مانند اینها، می توانند با سازمان دهی مناسب وارد عمل شوند و به مردم آسیب دیده کمک کنند. در این گونه وضعیت های اضطراری نیز، نهادهای مدنی بخش هایی از بار مسئولیت دولت را داوطلبانه به دوش می گیرند.