فصلنامه مطالعات آیینی (ع)

Ritual studies

فصلنامه «ع» به کمک تیم محتوایی و علمی خود که متشکل از اساتید و پژوهشگران این حوزه می‌باشد، تلاش دارد تامل نظری در حوزه موضوعات و مسائل مبتلابه هیآت را در دستور کار خود قرار دهد و در هر شماره بر یکی از موضوعات متمرکز شود. تمرکز بر یک موضوع واحد در هر شماره، امکان موشکافی و بررسی ابعاد و زوایای مختلف یک موضوع را در هر شماره فراهم می‌کند و حیثیت تخصصی نشریه را تقویت خواهد کرد.

شیعیان همواره در کنار اقدامات عملی برای زنده نگه داشتن یاد و نام سیدالشهدا علیه‌السلام و برگزاری مجالس عزاداری و بکاء بر مصائب عاشورا، از تلاش برای تعمق در این حادثه و فهم ابعاد گسترده آن فروگذار نکرده ‌اند. امری که ریشه در سبک برخورد مروجین عاشورا در دوران بعد از عاشورا دارد.

حضرت زین العابدین علیه‌السلام و ائمه علیهم‌السلام بعد از ایشان، از یکسو با اقدام عملی در عزاداری و بکاء بر سیدالشهدا، مروج و مبلغ برگزاری مجالس عزاداری بر سیداشهدا بودند و الگوی عملی این مجالس را ارائه کردند و از سوی دیگر با بیان روایات متعدد و تشریح گستره تاریخی این حادثه و اعماق و ابعاد آن، مروج تحلیل و تفکر و اندیشه حول این امر عظیم بودند. به نحوی که بررسی نظری و اندیشه و تفکر حول این حادثه در کنار اقدام عملی برای بکاء و عزاداری بر سیدالشهدا، دو مسیری بوده است که تنگاتنگ یکدیگر، نه تنها در برابر تلاش دشمن برای محو عاشورا ایستاده است، بلکه منجر به افزایش پیوسته ارتباط عاطفی و عقلانی جامعه با عاشورا و بلکه جامعه‌پردازی حول عاشورا شده است. دو مسیری که هر یک موید و مکمل دیگری بوده و اگر هر یک از این دو به تنهایی دنبال می‌شد، مواجهه با عاشورا اینگونه رقم نمی‌خورد.

پیروزی انقلاب اسلامی و تحقق حکومت اسلامی، که از ثمرات و برکات نهضت عاشورا بود، توسعه فوق‌العاده‌ای در ظرفیت شیعه برای برپایی مجالس عزاداری و اجتماعات بزرگ دینی ایجاد کرد. امری که علاوه بر افزایش کمی و کیفی مجالس عزاداری و بکاء بر سیدالشهدا، رشد مطالعات علمی در این موضوع را رقم زد و منجر به تاملات دقیقی حول ابعاد مختلف و نقش و کارکردهای فردی و اجتماعی عاشورا و مجالس عزاداری بر سیدالشهدا گردید.

با این حال به نظر می‌رسد رشد این دو حوزه متوازن نبوده است. چنانکه امروزه شاهد آن هستیم که علی‌رغم اینکه رسانه‌های متعددی در خصوص مجالس عزاداری و هیئات شکل گرفته است اما عمده این رسانه‌ها سمعی بصری بوده و کمتر با رسانه‌های مکتوب و تخصصی در این حوزه مواجه هستیم.

حجم تولیدات این رسانه‌ها نیز عمدتا ناظر به برپایی مجالس اهل بیت بوده است و در خصوص نقش و کارکردهای این جریان و تاثیرات عمیق و گسترده آن، آنچنان که باید، کار نشده است.

یکی از ضرورت‌های معاصر، افزایش کمی و کیفی تولیدات مکتوب در حوزه مجالس عزاداری بر سیدالشهدا است. مکتوباتی که در عین آنکه از عمق علمی و پژوهشی برخوردار هستند، آزاد از قیود و محدودیت‌های ناظر به نشریات آکادمیک باشند.

«ع»، در پاسخ به این ضرورت و دغدغه‌ای کهنه میان جمعی از خادمین سیدالشهدا، شکل گرفته است. خادمینی که هر یک در دورانی، و در هیئتی، تجربه عملی اقامه مجالس اهل بیت را داشته‌اند و حلاوت و شیرینی این خادمی هیچ‌گاه از یادشان نخواهد رفت. خادمینی که همواره آرزو داشته‌اند همانگونه که دست و بازوی خود را وقف نوکری بر اباعبدالله کرده‌اند، توفیق تعقل و تفکر و اندیشه ورزی در این ساحت را نیز داشته باشند و بتوانند افقی را نظاره‌گر باشند که تعقل حول الامام، محور اندیشه‌ورزی ما در تمام ساحات فردی و اجتماعی باشد.