دیابت

دیابت

کلمه دیابت به معنی پرادراری یا پلی اوری است. بدن ما برای تولید انرژی به سوخت نیاز دارد، که از مواد غذایی به دست می آید. این مواد در بدن نهایتا به یک قند ساده بنام گلوکز تبدیل می شوند. دیابت از جمله بیماری های متابولیک و یک اختلال چند عاملی است که افزایش مزمن قندخون مشخص می گردد. افزایش قندخون در دیابت موجب می شود تمامی بافت هایی که وابسته به انسولین نیستند قند بیشتری را نسبت به حالت عادی از خون برداشت کنند بنابراین میزان قند در درون این سلول ها بیشتر از حالت طبیعی خواهد بود. وقتی افزایش دفع ادرار همراه با دفع قند باشد، دیابت را دیابت شیرین و اگر پرادراری همراه با دفع قند نباشد، دیابت بی مزه گفته می شود.

هیپرگلیسمی

به معنی افزایش قندخون می باشد. این عارضه نشان دهنده آن است که بیماری قند شخصی از کنترل خارج شده است. قندخون بالا عمدتا در آن دسته از افراد دیابتی دیده می شود که بیماری شان به خوبی کنترل نشده است.

دیابت نوع یک

*دیابت وابسته به انسولین.

* غده پانکراس توانایی تولید انسولین را ندارد و تولید انسولین بسیار کم یا متوقف می شود.

دیابت نوع دو

 *دیابت غیروابسته به انسولین

 *دیابت نوع دو فراوان ترین نوع دیابت بوده، به طوری که تخمین زده می شود 95-90 درصد مبتلایان به این بیماری را شامل گردد.

دیابت بارداری

تحمل گلوکز با شدت متغیر که اولین بار در طی بارداری شروع و یا تشخیص داده شود، دیابت بارداری گفته می شود. ظهور علائم بالینی در این نوع از دیابت در طول دوران بارداری می باشد. به طور معمول در هفته 24 تا28 بارداری شناسایی و پس از زایمان ناپدید می شود. بنابراین پیشنهاد می گردد که مادران باردار در این هفته های بارداری غربالگری شوند.

دیابت پنهان

دیابت پنهان حالتی است که در آن قند خون بین حد طبیعی و دیابتی قرار دارد. یکی از مهم ترین عوامل خطرساز ابتلای به دیابت می باشد. اهمیت آن در این است که با تشخیص به موقع و انجام اقدامات لازم به نحو موثری از پیشرفت دیابت پنهان به سمت دیابت آشکار جلوگیر کرد.

دیابت بیماری خطرناکی است که اگر به موقع و در اسرع وقت تشخیص داده نشود، موجب بروز مشکلات خطر آفرین و جبران نا پذیری برای افراد مبتلا می شود. بنابراین افراد باید توجه داشته باشند که در صورت مشاهده علائم مربوط به بروز دیابت در اولین فرصت به پزشک به جهت انجام تست، مراجعه کنند.

افرادی که در دسته بندی های زیر قرار می گیرند، بهتر است برای انجام آزمایش دیابت اقدام کنند:

1- افرادی که در گروه های نژادی با سطح ریسک بالا قرار دارند.

2- فشار خون بالا، تری گلیسرید بالا، کلسترول HDL کم، ابتلا به بیماری های قلبی.

3- سابقه خانوادگی بیماری دیابت.

4- سابقه شخصی از بالا بودن سطوح قند خون، یا نشانه هایی از مقاومت انسولینی.

5- عدم انجام منظم فعالیت های بدنی زنانی که سابقه سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، یا دیابت حاملگی را دارا می باشند.

کنترل دیابت

پیروی نکردن و پیروی ضعیف از دستورات دارویی توسط بیماران دیابتی مشکلی است که در بیماران دیابتی شایع بوده و شاید به این دلیل است که پس از مدتی احساس بهتر شدن و رضایت مندی می کنند بیمار نمی داند که به چه بیماری خطرناکی مبتلا شده است. همچنین ممکن است در آینده پیامدهای جدی مانند فشارخون، دیس لیپیدمی، بیماری های قلبی، نوروپاتی، نارسایی کلیه، قطع عضو و در نهایت مرگ برای افراد داشته باشد.

بیشتر بیماران دیابتی با چندین مشکل و بیماری درگیر هستند و ناچار هستند که چندین دارو را در روز مصرف کنند و این موضوع در طولانی مدت پایبندی بیماران را نسبت به دستورهای دارویی کاهش می دهد.همچنین بیماران با مشکلات گفتاری یا دارای اختلال روانی، وضعیت اقتصادی ضعیف، شرایط زندگی ناپایدار و افراد سالمند بیشتر از دیگر بیماران در خطر پیروی نکردن از دستورات دارویی خود می باشند.

گیاهان دارویی در درمان دیابت

کندر: باعث افزایش ترشح انسولین، گلیکوژن کبد و مهار تخریب سلول های پانکراس در مدل های دیابتی شده است. همچنین کندر با مهار آپوپتوز سلول های پیش ساز لانگرهانس، سایتوکاین های پیش التهابی، نفوذ لنفوسیت ها به بافت پانکرس و آتروفی آن به درمان مدل دیابتیک کمک کرده است.

گشنیز:در طب سنتی ایران از میوه های گیاه برای درمان دیابت استفاده می شده است. با تقویت رهایش انسولین از سلول های بتا، افزایش برداشت گلوکز توسط بافت ها، اکسیداسیون گلوکز و گلوکوژنولیز در مطالعه های حیوانی باعث کاهش قندخون می شود.

شیرین بیان: در ایران از ریشه های گیاه برای کاهش قندخون استفاده می شده است. این کار را با بهبود حساسیت بافت ها به انسولین، افزایش بیان لیپاز لیپوپروتئین دربافت های چربی، کلیه وقلب انجام می دهد. سطح اسیدهای چرب سرم، کلسترول را در بافت های چربی خرگوش پایین آورده است. ماده فعال شیرین بیان گلیسریزین است که با تقویت ترشح انسولین از سلول های پانکراس باعث کاهش قندخون می شود.

انار : گل های انار(گلنار) با مهار آنزیم آلفاگلوکوزیداز، بهبود حساسیت بافت ها به انسولین وافزایش ترشح آن، اثرضد دیابتی دارد. همچنین انار باعث کاهش تری گلیسرید(TG)، کلسترول LDL، کلسترول تام و افزایش HDLدر مطالعه حیوانی شده است. در یک کارآزمایی بالینی آب انار نیز این اثرهای مثبت برچربی خون را نیز داشته است.

خرفه: دریک کارآزمایی بالینی کوچک، دانه های این گیاه دارای اثر تقویتی بر پپتید شبه گلوکاگون بوده ودانه های آن باعث کاهش قندخون، کاهش تری گلیسرید وکلسترول، افزایش HDL، بهبود مقاومت به انسولین وکاهش بیلی روبین در مطالعه های حیوانی شده است. اثر مهارکنندگی آلفا آمیلاز و آلفاگلوکوزیداز نیز از خود نشان داده است. برگ های آن نیز دارای آنتی اکسیدانت هایی است که در مطالعه های حیوانی پراکسیداسیون چربی را درکلیه وکبد متوقف کرده است.

کاهو: فعالیت مهارکنندگی آلفا آمیلاز و آلفا گلوکوزیداز دارد. سطح سرمی انسولین را بالا می برد و فعالیت بافت پانکراس سلول های لانگرهانس را در مطالعه های حیوانی بهبود بخشیده است.

---

 

افراد دیابتی باید به صورت مداوم و منظم قند خون خود راکنترل کنند. با تغییر سبک زندگی، افراد دیابتی می توانند از روند پیشرفت این بیماری جلوگیری کنند. بیماران دیابتی تا قبل از بروز علائم شدید، متوجه عوارض این بیماری نمی شوند. اما در صورتی که دیابت به خوبی کنترل نشده باشد می تواند منجر به مشکلات عصبی، بینایی، کلیه ها، رگ های خونی و در نهایت قلب و مغز شود.

تغذیه درمانی برای همه بیماران دیابت نوع یک و دو پیشنهاد می شود. بنابراین باید یکی از مهم ترین قسمت های برنامه درمانی بیمار باشد. برای بیماران دیابتی بایستی رژیم غذایی-درمانی فردی در نظر گرفته شود.