علم غیب پیامبر و امام

علم غیب پیامبر و امام از مفاهیم کلیدی در منظومه اعتقادی مسلمین، مخصوصا از آموزه های ویژه ی شیعه به شمار می رود. ملاصدرا ازجمله فلاسفه ای است که بیش از دیگران به تبیین و تحلیل مفاهیم دینی اهتمام داشته و تنها فیلسوفی است که به این مسئله مهم با بکارگیری مبانی و استدلال های فیلسوفان گذشته و با تکیه بر اصول مستدل مکتب فلسفی خویش تبیین و تحلیلی فلسفی عرفانی متمایز از رویکردهای دیگران ارائه کرده و نگاه ویژه نموده است، اندیشه ملاصدرا، فلسفی محض نیست، لذا آثار او آمیخته با مباحث قرآنی، روایی و حتی کلامی است؛ وی با شرح و تفسیر آیات و روایات، به عرصه تبیین و تحلیل مفاهیم دینی وارد شده است.

با توجه به بعد عرفانی مکتب فلسفی ملاصدرا و در مقایسه با سایر مکاتب فلسفی، در این مکتب عنایت بیشتری به مسئله علم غیب شده و برای سازوکار آن تبیین کامل تر و دقیق تری ارائه شده است؛ حتی ملاصدرا بخشی از کتاب مفاتیح الغیب را به این مسئله اختصاص داده است .

از دیدگاه ملاصدرا پیامبر و امام که خلیفه اللهی هستند علمشان از نظر کمیت و کیفیت مانند علم الهی است و هر دو به غیوب عالم آگاهی دارند؛ تنها تفاوتی که علمشان با علم خداوند دارد، این است که علم خداوند ذاتی و بالاصاله است و علم پیامبر و امام غیرذاتی و بالعرض است؛ چون خداوند واجب الوجود است و پیامبر و امام ممکن الوجود هستند.