لیلا مظاهری حبیبی
2 یادداشت منتشر شدهپارانوئید
اختلال شخصیت بدگمان یا پارانوئید (PPD). این بیماران اغلب متخاصم، تحریک پذیر و خشمگین اند. افراد متعصب و جزم اندیش، کسانی که مدارکی دال بر تخلف دیگران از قانون جمع می کنند، افرادی که به همسر خود سوءظن دارند، و اشخاص بدعنقی که اهل دعوا و مرافعه اند، اغلب دچار اختلال شخصیت پارانوئید هستند. از آنجایی که تنها اندیشه های شخص پارانوید تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند، فرد مبتلا به این اختلال معمولا می تواند زندگی روزمره خود را پیش ببرد اما زندگی آن ها ممکن است محدود و منزوی باشد.میزان شیوع اختلال شخصیت پارانوئید ۵/. تا ۲٫۵ درصد از جمعیت عمومی است. اینگونه بیماران تقریبا هیچ وقت خودشان به جستجوی درمان برنمی آیند و اگر هم صاحبکار یا همسرشان آن ها را برای درمان ارجاع کند، اغلب می توانند رنجیدگی خود را پنهان کنند. این اختلال در مردان شایع تر از زنهاست و به نظر نمی رسد الگویی خانوادگی داشته باشد. میزان بروز آن در همجنس گراها، برخلاف آنچه قبلا پنداشته می شد، بیشتر از معمول نیست ولی اعتقاد بر این است که در گروه های اقلیت، مهاجران، سالمندان بیشتر از جمعیت عمومی است.
ملاک های DSM-IV-TR در مورد اختلال شخصیت پارانوئید
الف) بی اعتمادی و شکاکی نافذ و فراگیر نسبت به دیگران به طوری که انگیزه های افراد را شرارت آمیز تلقی کند. این حالت باید از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه های مختلف به چشم بخورد، که علامت اش وجود حداقل چهار تا از موارد زیر است:
- بدون دلیل کافی، شک داشته باشد که دیگران دارند او را استثمار می کنند، به وی ضرر می رسانند، یا سرش کلاه می گذارند.
- آن ها فقط شک و تردیدهای خاص خودشان را قبول دارند و به هیچ وجه با دلیل و منطق نمی توان آن ها را راضی نمود و همیشه با عقل و منطق در ستیز هستند.
- مشغولیت دائم ذهنیش، شکی اثبات نشده در مورد وفاداری یا قابل اعتماد بودن دوستان و اطرافیانش باشد.
- به دلیل ترسی ناموجه از اینکه اطلاعاتی را به دیگران می دهد مغرضانه ضد خودش بکار ببرند، از اطمینان کردن به دیگران اکراه داشته باشد.
- در پس اظهار نظرهای بی غرضانه یا اتفاق های بی خطر، معانی تحقیر کننده یا تهدیدکننده پنهانی بیابد.
- همیشه دلخور و ناخشنود باشد، یعنی اگر کسی توهین کرده باشد، صدمه ای رسانده باشد، یا بی احترامی کرده باشد هیچ وقت او را نبخشد.
- با کوچک ترین چیزی احساس کند به شخصیت یا اعتبارش لطمه وارد شده است، و در صورتی که دیگران چنین معنایی را در آن چیزها به طور آشکار نیابند؛ فورا واکنشی خشمگینانه نشان دهد یا به مقابله بپردازد.
- مکررا و بدون هیچ دلیل به وفاداری همسرش شک کند.
- اکثر اوقات احساس می کند توسط اشخاصی تحت نظر است، مانند اینکه تحت تعقیب است یا تلفن او شنود می شود.
خصایص بالینی
خصیصه بنیادین اختلال شخصیت پارانوئید، شکاکیت و بی اعتمادی به دیگران است که تظاهرات آن به صورت تمایلی است نافذ و ناموجه برای تفسیر اعمال دیگران به اعمالی که گویا به قصد تحقیر یا تهدید بیمار انجام شده است. این تمایل در اوایل بزرگسالی شروع می شود و در زمینه های مختلفی نمایان می گردد. افراد مبتلا به این اختلال تقریبا همیشه منتظر آن اند که دیگران به طریقی آن ها را استثمار کنند یا به آن ها ضرر برسانند. آن ها در بسیاری از اوقات بی هیچ توجیهی، در وفاداری یا صداقت دوستان و همکاران خود تردید می کنند. اغلب حسادت مرضی دارند و در وفاداری همسر خود بی دلیل شک می کنند. اینگونه بیماران در واقع احساسات خودشان را برون سازی می کنند و دفاع مورد استفاده آن ها فرافکنی است، یعنی تکانه ها و افکاری را که خود دارند و برایشان غیرقابل قبول است، به دیگران نسبت می دهند. افکار انتساب به خود و خطاهای ادراکی ای که قابل دفاع منطقی است، در این بیماران شایع است. بیماران مبتلا به این اختلال، حالت عاطفی محدودی دارند و به نظر می رسد فاقد هرگونه احساس و هیجانی باشند. بسیار کینه ای بوده و اهل بخشش نیستند. آن ها از اینکه مستدل و عینی می اندیشند، به خود می بالند، حال آنکه چنین نیست. این ها آدم های گرمی نیستند و قدرت و منزلت افراد آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد و به آن دقیقا توجه دارند و اگر کسی را ضعیف و بیمار بیابند، یا ببینند که اختلال یا نقصی در وضع و حالش وجود دارد، به وی با دیده تحقیر می نگرند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید ممکن است در موقعیتهای اجتماعی، آدمهایی فعال و کارا به نظر برسند، حال آنکه اغلب دیگران را فقط می ترسانند یا افراد را به جان هم می اندازند.
