عوامل به کمالات انسانی رسیدن حضرت عبدالعظیم حسنی

بسم الله الرحمن الرحیم

پانزدهم شوال سالروز رحلت امام زاده ای جلیل القدر سیدالکریم حضرت عبدالعظیم حسنی تسلیت باد

حضرت عبدالعظیم حسنی که با چهار واسطه به امام حسن مجتبی علیه السلام می رسد ، یکی از امام زادگان جلیل القدر و از محدثان بزرگ شیعه است . او که محضر امام جواد و امام هادی علیهما السلام و بنا به نقلی محضر امام حسن عسکری علیه السلام را نیز درک کرده و از آن بزرگواران حدیث نقل کرده است ، از مقام و جایگاه بالا در نزد امام زمانش برخوردار ؛ با توجه به همین جایگاه و شخصیت ارزنده ای او بود که امام هادی علیه السلام به ابو حماد رازی فرمود: هر گاه در امور دینی مسالهای داشتی از عبد العظیم حسنی سوال کن و سلام مرا باو برسان. (مهدی موعود ( ترجمه جلد 51 بحار الانوار)؛ ص 333 ، پا ورقی ). همچنین وقت او می خواست عقاید خود را برامام زمان خودش حضرت هادی علیه السلام عرضه نماید، حضرت خطاب به او فرمود: «مرحبا بک یا ابا القاسم انت ولینا حقا ، آفرین برتو ای ابا القاسم (کنیه عبدالعظیم ابوالقاسم بوده ) تو ازموالیان ودوستان حقیقی ما هستی». کمال الدین و تمام النعمه، ج2، ص: 379 . بدون شک این سخن امام هادی علیه السلام ، بیانگر جایگاه رفیع و جلالت شان این امام زاده ای بزرگوار است .

پرسشی اساسی که در این جا مطرح می شود این است که حضرت عبدالعظیم حسنی از کجا به این مقام و کمالات انسانی رسید که امام معصوم و حجت خدا ، اورا تحسین کرده و به عنوان دوست و موالی حقیقی خودشان معرفی نمود ؟

در پاسخ این پرسش چند نکته را می توان یاد آور شد و چند کار او را عامل به رشد و کمال انسانی رسیدن او برشمرد :

1 ) دین شناسی و دین داری

یکی از ویژگی های بارز حضرت عبدالعظیم حسنی دین باوری ، دین شناسی ودین مداری بود ، که می توان گفت در رسیدن او به مقام دوست حقیقی امامان معصوم ، تاثیر به سزا داشته است . این ویژگی برجسته ای اورا می توان از عرضه کردن دینش به امام زمانش حضرت هادی علیه السلام به دست آورد . وقتی که دین و عقایدش را به آن حضرت عرضه کرد امام هادی علیه السلام عقایدش را تایید نموده و فرمود: ای ابا القاسم، به خدا سوگند، این [عقاید] دین خداست که آن را برای بندگانش پسندیده است، پس بر آن ثابت قدم باش. خداوند تو را در دنیا و آخرت به سخن حق [عقیده بر ولایت اهل بیت علیهم السلام] ثابت بدارد ». کمال الدین و تمام النعمه، ج2، ص: 379 . الامالی (للصدوق)، ص 339 – 340 .

از تایید امام معصوم معلوم می شود ، که او در دین داری و دین شناسی ، قله های از رشد و کمالات را طی نموده و در حد مطلوب قرار داشته است .

اشاره به این نکته هم خالی از لطف نیست که بین دینداری و دین شناسی تفاوت بسیار است ، زیرا بسیارند کسانی که در ظاهر دین دار هستند ؛ اما دین شناس نیستند ، مثل بسیاری از فرقه های مذهبی که ادعای دین داری دارند ولی به انحراف کشیده شده اند ؛ چون دین شناس نیستند. دربحث اعتقادات و مسایل دینی ، دین شناسی به مراتب مهم تر از دین داری است ؛ لذا در آیات و روایات متعدد سخن از تفقه در دین یعنی دین شناسی و فهم دقیق و درست آن گفته شده است . مثل آیه 122 سوره توبه که می فرماید:« فلو لا نفر من کل فرقه منهم طائفه لیتفقهوا فی الدین... چرا از هر جمعیتی گروهی [به سوی پیامبر] کوچ نمی کنند تا در دین آگاهی و شناخت پیدا کنند » و در روایات مختلف نیز دستور به تفقه در دین و دین شناسی داده شده است ، ازجمله امام صادق علیه السلام فرمود:« تفقهوا فی الدین فانه من لم یتفقه منکم فی الدین فهو اعرابی... (الکافی ، ج1 ، ص31 ) ، در طلب شناخت و فهم دین باشید ؛ زیرا کسی که شناخت درست در دین پیدا نکند مانند اعراب بیابانی ( جاهل به دستورات اسلام ، به کفرنزدیک و از ایمان دور) است . شرح کافی مازندرانی ، ج2 ، ص 16 .

بنابراین یکی از عوامل به کمالات انسانی رسیدن و دوست حقیقی امام معصوم شدن ، دین شناسی و دین داری است .

2 ) نشر و تبلیغ معارف دین و خدمت به خلق

از (شیخ رجبعلی خیاط) نقل شده است که : حضرت عبدالعظیم را در عالم معنا زیارت می کند و از او می پرسد: از کجا به این مقام رسیدید؟ ایشان پاسخ می دهد: از راه احسان به خلق. از قرآن، نسخه برداری می کردم و آن نسخه ها را در اختیار مردمی که طالب آنها بودند، می گذاشتم و دستمزد ناچیزی نصیبم می شد که آن را احسان می کردم. کیمیای محبت ص ۲۱۰.

آری ، خدمت به خلق خدا و نفع رسانی و رسیدگی به آنها ، یکی از مهم ترین دستورات اسلام است ، از این رو در قرآن کریم هرجا سخن از نماز یعنی ارتباط با خدا است ، از زکات یعنی ارتباط با خلق خدا نیز سخن گفته شده است، یعنی هرجا اقیموا الصلاه فرموده دنبالش و آتوالزکاه هم آمده است .

بنابراین از مهم ترین عوامل قرب و مقام معنوی عبدالعظیم حسنی می توان دین شناسی ودین داری او و همچنین خدمت و نفع رسانی او به خلق خدا را بر شمرد .