بایسته های تمدنی و نظام های آموزشی

اهمیت نظام آموزشی بر کسی پوشیده نیست. در این باره رهبر معظم انقلاب اسلامی می فرماید: آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت عمومی کشور هدف هایی دارد. دنبال هدف هایی می گردد، این هدف ها چیست؟ این هدف ها عیناً همان هدف های نظام اسلامی است؛ این [اهداف] باید در آموزش و پرورش وجود داشته باشد؛ مورد توجه باشد. (رهبر معظم انقلاب در دیدار با فرهنگیان، سال 1398). در این مقاله قصد برآنست که نگاهی بر میزان تأثیرپذیری کیفی نظام آموزشی از حکومت ها و تمدن ها انداخته شود. اینکه آموزش و پرورش در همه حکومت ها و تمدن ها مستقل یا تأثیرپذیر است، موضوعی است که می تواند در بقا یا تغییر یک تمدن تأثیرگذار باشد. تمدن ها خط مشی و غایت نظام آموزشی را تعیین می کنند تا انسان مورد نیاز خود را بسازند. در متن پیش رو با بیان نظر برخی اندیشمندان، خواهیم دید میزان بقا و موفقیت تمدن ها رابطه تنگاتنگی با نظام آموزشی آنها دارد زیرا غیر از نظام آموزشی هیچ نهاد و ارگانی نمی تواند انسان سازی نماید. به همین خاطر نظام و تمدنی موفق تر است که نظام آموزشی مطلوب خود را به صورت کامل تر و نزدیک تر به اهداف خود حاکم نماید. همین چیزی که اکنون در غرب در حال اجراست. بدیهی است هر تمدنی بخواهد پرچمی روبروی پرچم مادی گرای غرب برافرازد یکی از مهمترین نظام هایی را که باید تغییر دهد و برای آن برنامه داشته باشد نظام آموزشی و آموزش و پرورش مدرسه است. زیرا دقیقه به دقیقه کودکان و نوجوانانی که اجباراً یا به قول شهید آوینی ایجاباً در مدرسه ذاتاً غربی پرورش داده می شوند حافظ و نگهبان غرب خواهند بود.