تجلی عرفان و تصوف در بقعه شیخ امین الدین جبراییل دارالارشاد اردبیل

عرفان از پایه های اساسی جهان بینی اسلامی است که در جهات مختلف زندگانی بشری نمود یافته است. از جمله مباحثی که عرفان و تصوف، پیوند عمیقی با آن داشته هنر اسلامی است. از مهمترین شاخه های هنر اسلامی، معماری اسلامی است که توانایی جلوه دهی عرفان و تصوف را به نحو عالی داشته است. در هنر معماری اسلامی، ابتدا مساجد که تعداد آنها به کثرت در میان سرزمین های اسلامی دیده می شود و سپس بناهای آؤامگاهی توانسته اند عرفان و تصوف را که ریشه در عقاید راسخ و باورهای دینی مسلمانان دار به منصۀ ظهور برسانند. بناهای آؤامگاهی بزرگان دینی و شیوخ و سادات بزرگ که پیشگامان عرفان و تصوف در عصر خود بوده اند، به وسیلۀ مریدان و طرفداران خود که از حاکمان و یا عامۀ مردم بوده اند ساخته شده است. در ساختار این بناها از اشکال عناصر اصلی حیات بشری الهام گرفته شده و در تزیینات آنها از متون قرآنی و احادیث با خطوط اسلامی استفاده شده که همین موجب فراهم آوردن فضای معنوی و عرفانی در آن ها شده است. در این نوشتار، زمینه های عرفان و تصوف در دارالارشاد اردبیل و شخصیت عرفانی شیخ امین الدین جبراییل و کشف تأثیر و تأثرات عرفان و حکمت اسلامی در ساختار معماری و عناصر جنبی آؤامگاه این عارف و نیز اشاعه تشیع و عرفان و تصوف مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است؛ لذا در این مقاله سوال این است که در این راستا بقعه شیخ امین الدین تا چه حد در تجلی عرفان و تصوف اسلامی مزان خود و پس از آن مدخلیت داشته است؟ روش تحقیق در این نوشته تحلیلی تاریخی، اسنادی و میدانی و ابزار کار، کتابخانه ای است.