رویکردهای مذهبی و بنیادهای ایدئولوژیک در سام‌نامه

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 256

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RPLL-10-4_003

تاریخ نمایه سازی: 1 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

پس از ورود و پذیرش آیین اسلام در ایران، موج گسترده‌ای از باورها، اسطوره‌های اسلامی و سامی و در پی آن عناصر عرفانی، ادبیات حماسی ایران را تحت تأثیر قرار داد. این تأثیرات دامنة وسیعی از تغییر و دگرگونی‌های ساختاری و محتوایی را در بر گرفت؛ به‌گونه‌ای‌که تغییر ایدئولوژی نویسنده بر مسائل بسیاری أثر‌‌ گذاشت که از آن جمله به جریان داستان، اعمال و رفتار قهرمانان، تعامل میان شخصیت‌های داستان و حتی تعیین سرنوشت قهرمانان می‌توان اشاره کرد. با تحلیل تأثیرهای عنصر مذهب در سام‌نامه می‌توان دریافت اندیشه‌ها و مضامین اسلامی و قرآنی در این اثر نمود بسیاری دارد؛ به‌طوری‌که خویشکاری پهلوان و قهرمان اصلی حماسه و یاران و همراهان او در ترویج عقاید یکتاپرستانه و حتی گاهی آشکارا در راستای گسترش باورهای اسلامی است و اهداف ملی در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد. مضامین و تفکر عرفانی و صوفیانه در سایة دین اسلام، نمودهایی در این اثر دارد که در بخش‌های سرودة خواجوی کرمانی می‌توان آنها را دریافت. این پژوهش از نوع بنیادی و مبنای کار برپایة شیوة تحلیلی، توصیفی و کتابخانه‌ای است. نگارندگان کوشیده‌‌‌اند اصلی‌ترین تأثیرهای دین را در حماسة سام‌نامه واکاوی کنند و از این راه افزون‌بر دست‌یابی به اهداف بالا که اساس این پژوهش است، این نکته را تأیید کنند که سام‌نامه حماسه‌‌ای است که در دوران‌های مختلفی از تاریخ سروده شده است.  

نویسندگان

موسی کیخا

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی٬ دانشکده ادبیات و علوم انسانی٬ دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

زهرا اختیاری

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی٬ دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

ابوالقاسم قوام

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی٬ دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • 1- قرآن کریم (۱۳۸۹). ترجمة عبدالحمید آیتی، تهران: سروش، چاپ ...
  • 2- نهج‌البلاغه (۱۳۹۲). ترجمۀ سید جعفر شهیدی، تهران: شرکت انتشارات ...
  • 3- آیدنلو، سجاد (۱۳۸۶). «از میراث ادب حماسی ایران»، نارسیده ...
  • 4- -------- (۱۳۸۸). متون منظوم پهلوانی، تهران: سمت. ...
  • 5- اسدی طوسی، ابونصر علی بن احمد (1393). گرشاسب نامه، ...
  • 6- اسماعیل‌پور، ابوالقاسم (۱۳۷۵). اسطورة آفرینش در آیین مانی، تهران: ...
  • وجوه تشابه برخی مؤلفه‌های فرهنگی قابوس‌نامه با متون اوستایی و پهلوی [مقاله ژورنالی]
  • 8- ایرانشان ابن ابی الخیر (1370). بهمن‌نامه، تصحیح رحیم عفیفی، ...
  • 9- --------------- (۱۳۷۷). کوش‌نامه، تصحیح جلال متینی، تهران: علمی و ...
  • 10- باختین، میخاییل (۱۳۸۰). سودای مکالمه، خنده، آزادی، ترجمه محمدجعفر ...
  • 11- باقری خلیلی، علی‌اکبر؛ رحیمی‌نژاد، مهدیه (۱۳۸۷). «محورهای آز و ...
  • 12- ثروتیان، بهروز (۱۳۸۸). خردنامه‌های ایران باستان، تهران: مهتاب، چاپ ...
  • جستاری در مأخذشناسی برخی از اندرزهای بوستان [مقاله ژورنالی]
  • 14- داد، سیما (۱۳۹۰). فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید، چاپ ...
  • 15- دوست‌خواه، جلیل (۱۳۸۰). حماسه ایران یادمانی از فراسوی هزاره‌ها، ...
  • 16- دو فوشه کور، شارل هانری (۱۳۷۷). اخلاقیات (مفاهیم اخلاقی ...
  • 17- رضی، هاشم (۱۳۸۱). دانشنامۀ ایران باستان، جلد اول، تهران: ...
  • 18- زنر، آر. سی (۱۳۹۲). زروان یا معمای زرتشتی‌گری، ترجمه ...
  • 19- سید عرب، حسن (۱۳۸۱). «حرص»، دایرةالمعارف تشیع، جلد ششم، ...
  • 20- شجری، رضا (۱۳۸۲). «تحلیل و بررسی عنصر آز در ...
  • 21- شکوهی، فریبا (۱۳۸۴). «آز»، دانشنامه زبان و ادب فارسی، ...
  • 22- صفا، ذبیح‌الله (۱۳۶۹). حماسه‌سرایی در ایران، تهران: امیرکبیر، چاپ ...
  • 23- فرامرزنامه (۱۳۸۲). به اهتمام مجید سرمدی، تهران: انجمن آثار ...
  • 24- فرنبغ دادگی (۱۳۸۰). بندهش، ترجمه مهرداد بهار، تهران: توس، ...
  • 25- کوروجی، جهانگیر کویاجی (۱۳۷۱). پژوهش‌هایی در شاهنامه، اصفهان: نشر ...
  • 26- کوسج، شمس‌الدین محمد (1387). برزونامه، تصحیح اکبر نحوی، تهران: ...
  • 27- لینت ولت، ژپ (۱۳۹۰). رساله‌ای در باب گونه شناسی ...
  • 28- متینی، جلال (۱۳۷۰). «روایتی دیگر دربارۀ ایرج، تور و ...
  • 29- میرصادقی، جمال (۱۳۹۴). عناصر داستان، تهران: سخن، چاپ نهم. ...
  • 30- مینوی خرد (۱۳۶۴). ترجمۀ احمد تفضلی، تهران: توس. ...
  • 31- نحوی، اکبر (۱۳۸۱). «ملاحظاتی دربارۀ فرامرزنامه و سرایندۀ آن»، ...
  • 32- واعظ‌زاده خراسانی، محمد (1388)، المعجم فی فقه لغۀ القرآن ...
  • 33- هاشمی رفسنجانی، اکبر (1383). فرهنگ قرآن، جلد دهم، قم: ...
  • 34- یاحقی، محمدجعفر (1372). فرهنگ‌نامه قرآنی: فرهنگ برابرهای فارسی قرآن، ...
  • 35- ------------ (۱۳۹۴). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی، ...
  • 36- Rimmon- Kenan, Shlomit (2002).NarrativeFiction: Contemporary Poetics (2nd Ed), London ...
  • نمایش کامل مراجع