استعاره های مفهومی در قرآن از منظر زبان شناسی شناختی

زبانشناسی شناختی یکی از گرایش های جدید علم زبان شناسی است که ابزارها و روش های موثری برای تحلیل متون مختلف به وجود آورده است. نظریه استعاره مفهومی که نخستین بار، آن را جورج لیکاف در کتاب استعاره هایی که با آنها زندگی م یکنیم مطرح کرد، از نظریات مهم زبانشناسی شناختی است. طبق این نظریه، استعاره ها بیش از آن که گونه ای تخلف از قواعد مرسوم زبان باشند، حضوری هم هجانبه و پر رنگ در زبان دارند. همچنین از دید لیکاف، استعاره ها در سطح مفاهیم روی می دهند نه الفاظ . پژوهش حاضر، پس از مرور ادبیات نظریه استعاره و مولفه های تحلیل استعاره در این نظریه، برخی حوزه های مفهومی مبدا در قرآن را بررسی می کند. مهم ترین این حوزه های مفهومی در قرآن عبارتند از: بدن، حیوانات، گیاهان، ابزارها و ماشین ها، تجارت وکسب و کار مانند آن از انجا که گیاهان همواره یکی از اولین و اصلی ترین عناصر محیط اطراف انسان را تشکیل داده اند. انسان ها به روش هایی مختلف، آن را برای فهم و مفهوم سازی های پیچیده تر به کار گرفته اند. در قرآن کریم نیز مواردی متعدد از کاربرد این حوزه مفهومی به عنوان حوزه مبدا وجود دارد که ضمن ترکیب با استعاره ها و طرحواره های تصویری دیگر، نظامی از ساختار مفهومی قرآن را برای ما روشن می کنند. این مقاله، برخی از مهم ترین موارد کاربرد این حوزه مفهومی در قرآن را مورد کاوش قرار داده است.