محلول لومینول، ابزاری برای کشف جنایت

لومینول چیست؟

لومینول یک ترکیب پودری می باشد که از نیتروژن، هیدروژن، اکسیژن و کربن تشکیل شده است. لومینول ماده ای شیمیایی با خاصیت شیمی -لومینسانس (که به طور مختصر به معنای نوعی از لومینسانس است که همگام با انجام یک واکنش شیمیایی ایجاد می شود) است. خاصیت لومینسانس در لومینول باعث می شود که این ماده که خود کریستالی سفید تا زرد کم رنگ است در مجاورت یک عامل اکسید کننده، رنگ آبی ویژه ای از خود نشان دهد.

و اما محتویات این محلول (اسپری) چیست ؟

ماموران پلیس پودر لومینول را با یک مایع شامل هیدروژن پراکسید، هیدروکسید و مواد شیمیایی دیگر مخلوط میکنند و مایع را درون یک بطری اسپری میریزند. هیدروژن پراکسید و لومینول در اصل بازیکنان اصلی در این واکنش شیمیایی هستند، ولی برای تولید یک درخشش قوی، یه یک کاتالیست برای تسریع واکنش نیاز است.

لومینول چه کاری انجام می دهد؟

بیشتر تحقیقات صحنه جنایت، بر پایه ی تفکری هست که هیچ چیز بدون گزاشتن ردی از خود ناپدید نمی شود. این مطلب به خصوص در مورد قربانیان جنایات خشن حقیقت دارد. یک قاتل می تواند از بدن قربانی خلاص شود و استخری از خون را بشوید، ولی بدون مقداری ماده شیمیایی شوینده قوی، بعضی از شواهد باقی می مانند. ذرات کوچک خون به اکثر سطوح برای سال ها می مانند بدون اینکه کسی حتی بداند که آن ها آنجا هستند.

ایده ی اساسی لومینول آشکار سازی این شواهد با یک واکنش شیمیایی تولید کننده ی نور میان چندین ماده ی شیمیایی و هموگلوبین و پروتئین های حامل اکسیژن درون خون است. مولکول ها شکسته می شوند و اتم ها در یک آرایش جدید مولکول های متفاوتی ایجاد می کنند. در این واکنش ویژه، واکنش دهنده ها (مولکول های اولیه) انرژی بیشتری نسبت به محصولات (مولکول های حاصل) دارند. مولکول ها با آزاد کردن فوتون های نور مرئی انرژی اضافی را آزاد می کنند. این فرایند، که عموما بعنوان نور افشانی شیمیایی (chemiluminescence) شناخته می شود، دقیقا همان پدیده ای است که سبب درخشش کرم شب تاب می شود.
کارآگاهان این ماده را در صحنه جنایت اسپری می کنند و محیط را تاریک می کنند و سپس به دنبال یک نور سبز مایل به آبی می گردند. اگر در محیط رد خونی وجود داشته باشد، حتما می درخشد.

چگونه کارآگاهان از لومینول استفاده می کنند؟
اگر لومینول رد خون را آشکار می کند، کارآگاهان از صحنه جرم عکس یا فیلم می گیرند تا از رد خون الگوبرداری کنند. معمولا، لومینول تنها به کارآگاهان امکان وجود خون را در محیط نشان می دهد، زیرا مواد دیگر، شامل سفیدکننده خانگی، نیز می توانند سبب درخشش لومینول شوند. کارآگاهان با تجربه می توانند یک شناسایی قابل اعتماد بر اساس میزان سرعت واکنش انجام دهند، ولی باز هم نیاز به انجام تست های دیگر برای تشخیص دقیق خون انسان وجود دارد.
لومینول به تنهایی یک پرونده قتل را حل نمی کند. این ماده تنها یک قدم در یک فرایند تحقیقاتی است. ولی می تواند اطلاعات حیاتی را آشکار کند که یک پرونده گره خورده را دوباره به حرکت در آورد. برای مثال، الگوی پخش خون مخفی می تواند به کارآگاهان کمک کند تا نقطه ی حمله و حتی نوع سلاح استفاده شده (یک گلوله خون را خیلی متفاوت تر از چاقو پخش می کند) را تشخیص دهند. لومینول می تواند همچنین خون بسیار کمرنگ روی کفش را نیز آشکار کند، که به کارآگاهان اطلاعات ارزشمندی درباره ی مهاجم و کاری که او بعد یا قبل از حمله انجاد داده است بدهد.

و اما محدودیت های مصرف لومینول چیست؟

لومینول گاهی باعث ایجاد اشتباهاتی در تحقیقات جرم شناسی می شود که همین باعث ایجاد محدودیت مصرف آن می شود، مانند:

• فرایند لومینسانس شیمیایی با موادی همچون مس نیز به عنوان کاتالیزر (به جای آهن) انجام میگیرد. به تبع مس، ترکیبات شامل مس هم می توانند باعث انجام لومینسانس می شود.
• محدودیت های مصرف لومینول از این هم فراتر می رود به طوری که سفید کننده ها هم در صورت وجود در یک مکان باعث تابش آبی رنگ لومینول می شوند و این یعنی اگر کسی محل ارتکاب جرم را با مواد شوینده بشوید کل آن مکان تابش خواهد داشت.
• اگر تست در اتاق یا فضایی که در آن قبلا دخانیات استعمال شده است، انجام شود باز هم سبب تابش های آبی رنگ می شود.
• یکی دیگر از مشکلات لومینول این است که شواهد دیگر در صحنه جنایت را از بین می برد. به این دلیل، کارآگاهان تنها از لومینول بعد از آزمایش گزینه های بسیار دیگر استفاده می کنند.