تشریح بیماری سایکوپات (بیماری قاتلان سریالی)

سایکوپات (Psychopath) یا روان آزاری، یک نوع اختلال شخصیتی است که در آن فرد بدون اینکه احساس همدردی، دلسوزی و یا پشیمانی داشته باشد، قادر به آزار دیگران است.

معمولا افرادی که با این اختلال مواجه هستند، قانون گریز بوده و ممکن است گرفتار قانون و زندان شوند.

اسکن های مغزی نشان می دهد مغز افراد سایکوپات در برخی از قسمت ها متفاوت از افراد عادی است. قسمت جلوی مغز که مرکز درک احساسات دیگران است، در افراد سایکوپات، ماده خاکستری کمتری دارد.

همچنین آمیگدال که بخش کنترل ترس است، در افراد سایکوپات کوچکتر از حالت طبیعی است.

ویژگی افراد سایکوپات

از مهم ترین ویژگی های افراد مبتلا به سایکوپات، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افرادی که این اختلال شخصیتی را دارند، از هنجارهای اجتماعی تبعیت نمی کنند. این افراد با بی توجهی به چارچوب های قانون، بیشتر گرفتار زندان می شوند.
• افراد سایکوپات، رفتاری فریبکارانه داشته و با دروغ گویی مکرر، از هویت غیر واقعی استفاده می کنند. این افراد برای لذت بردن و یا کسب منافع شخصی، حیله گر هستند.
• از دیگر ویژگی های افراد مبتلا به سایکوپات این است که رفتارهای تکانشی داشته و در برنامه ریزی و انجام فعالیت های هدفمند، ضعیف هستند. این افراد اهداف بلندمدت و واقع گرایانه ندارند.
• افراد سایکوپات تحریک پذیر بوده و رفتارهای خشونت آمیز دارند. به همین دلیل در دعواهای مکرر درگیر شده و با دیگران زد و خورد دارند.
• در رفتارهای خود بی پروا بودن و به ایمنی و امنیت خود و دیگران توجهی ندارند.
• به صورت مکرر و پیوسته، مسئولیت پذیر نیستند. به عنوان مثال از تعهدات مالی شانه خالی می کنند.
• احساس گناه و پشیمانی ندارند. به عنوان مثال زمانی که به کسی آسیب می زنند یا رفتار ناشایستی دارند، نسبت به آن بی تفاوت بوده و یا آن را توجیه می کنند.
• خود محور و بزرگ بین هستند.
• چرب زبانی و رفتارهای سطحی غیرواقعی دارند، تا با این کار دیگران را جذب کرده و یک تصویر مثبت غیرواقعی از خود بسازند.
• به هیجان و برانگیختگی برای به دست آوردن انگیزه نیاز مبرم دارند.
• مسئولیت تصمیم ها و انتخاب های خود را نمی پذیرند.
• حس همدلی ندارند.
• احساسات آنها سطحی بوده و تجربه احساسات عمیق را ندارند.
• در کنترل رفتارها و هیجانات؛ مخصوصا خشم بسیار ضعیف هستند.
• کارها و فعالیت هایی را انتخاب می کنند و انجام می دهند که برای دوستان و اطرافیانشان دردسرساز است.

دلایل ایجاد سایکوپات

در حال حاضر علت اصلی اختلال سایکوپات مشخص نیست؛ اما عوامل متعددی می توانند باعث بروز این بیماری شوند.

ازجمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ژنتیک
• عوامل محیطی و فرهنگ
• والدینی با اختلال شخصیتی و یا اعتیاد به مواد مخدر
• جنسیت (معمولا مردان بیشتر از زنان به سایکوپات مبتلا می شوند.)

و…

چگونگی برخورد با فرد مبتلا به سایکوپات

در مواجه با افرادی که به سایکوپات یا اختلال ضد اجتماعی مبتلا هستند، باید به مواردی که در ادامه اشاره می کنیم، توجه داشت:

• دوری کردن از افراد سایکوپات: همه افراد باید از کسانی که دارای سایکوپات هستند، دوری کنند. حتی شرکت ها نیز نباید چنین افرادی را استخدام کنند. بهتر است شرکت ها برای استخدام در مصاحبه های دقیق، افراد را که احتمال سایکوپاتی دارند، استخدام نکنند. این افراد به راحتی در رزومه خود دروغ می گویند؛ بنابراین باید یک مصاحبه دقیق با آنها انجام دهید.
• شناسایی نقاط ضعف خود: سایکوپات ها افرادی هستند که به سرعت نقاط ضعف افراد را شناخته و از آن روش به فرد آسیب می زنند. بنابراین شما باید تمام نقاط ضعف خود را شناسایی کرده و روی آن کار کنید و اجازه ندهید تا این افراد از این روش سعی در آزار شما داشته باشند.
• اهمیت به عمل، نه به واژه ها: سایکوپات ها افرادی چرب زبان و دروغ گو هستند؛ بنابراین به عذرخواهی ها، دلیل تراشی ها و دروغ های آنها توجه نکنید و تنها عملکرد آنها را ارزیابی کنید.
• روابط مستحکم دوستی و کاری: در کار و روابط دوستی چنان نام نیکی از خود بگذارید که دروغ پردازی ها و فرافکنی های این افراد نتواند در روابط دوستی یا همکاری شما با دیگران خدشه ای وارد کند. معمولا سایکوپات ها سعی می کنند تا با پخش اطلاعات کاذب، دروغگویی و… افرادی را که سد راهشان هستند، از میان بردارند و یا روابط صمیمانه دیگران را خراب کنند.
• توافق برد – برد: سایکوپات ها افرادی هستند که فقط به برد فکر می کنند؛ بنابراین بهتر است به جای مقابله با آنها یک سناریوی برد – برد به آنها پیشنهاد کنید.

ویژگی قاتلین سایکوپات

• سایکوپات جذاب: وقتی به یک قاتل جذاب و باهوش که ظاهرا به دیگران اهمیت میدهد فکر می کنیم، اولین اسمی که به ذهنمان می رسد تد باندی است. یک قاتل سایکوپات که قبل از انجام جنایت هایش با در آوردن ادای مرد های متشخص و جنتلمن، گارد قربانی خود را پایین می آورد.
• سایکوپات خونسرد و محاسبه گر: بعضی از سایکوپات ها محاسبه گر و تهاجمی هستند و تمام حرکاتشان را از قبل برنامه ریزی می کنند تا مطمئن شوند همه چیز طبق برنامه پیش می رود. دنیل جک کلسال (Daniel Jack Kelsall) بهترین مثال از یک سایکوپات بالفطره است، کسی که جنایت وحشتناکش را با دقت برنامه ریزی کرد و در اجرای آن، تمام فانتزی های جنون آمیزش را پیاده کرد.
• سایکوپات اسکیزویید: افرادی که اختلال شخصیت اسکیزویید (Schizoid Personality Disorder,SPD) دارند نسبت به روابط اجتماعی بی علاقه هستند، تمایل به زندگی خصوصی در انزوا دارند، از موقعیت های اجتماعی دوری می کنند، تمایلی به دوستی با دیگران ندارند و مهارت های شخصیتی لازم برای برقراری ارتباط با افراد را هم ندارند. این افراد ممکن است در کودکی مورد بد رفتاری یا بی توجهی قرار گرفته باشند و این حس، اغلب با حس قربانی پنداری همراه است. اختلال شخصیت اسکیزویید همیشه منتهی به خشونت نمی شود، اما وقتی که منتهی به خشونت شود، اغلب به شکل آسیب به خود است نه آسیب به دیگران. اما آندری چیکاتیلو (Andrei chikatilo) استثنا بود. کسی که بعد از دستگیری و محکومیت به علت چندین فقره قتل، مشخص شد به اختلال شخصیت اسکیزویید مبتلا است. در واقعیت، خودش را یک احمق بی ارزش و به درد نخور می دانست اما در تخیلاتش مثل یک پادشاه بود. آندری یک معلم بود که به خاطر ناتوانی در حفظ نظم و انظباط کلاس اغلب در شغلش مشکل داشت و شاگرد هایش احترامی برایش قائل نبودند. در ابتدا شروع به تعرض جنسی به برخی از دانش آموزان دخترش کرد و با اینکه زندگی حرفه ایش به عنوان معلم در سال 1981 تمام شد، دنباله قتل هایش از 1978 شروع شده بود.
• سایکوپات تشنه هیجان: خیلی از سایکوپات ها به دنبال جلب توجه هستند، از اذیت و آزار دیگران لذت می برند و عاشق بدرفتاری با دیگران هستند، خیلی زود حوصله شان سر می رود، دوست دارند از حد و مرزها عبور کنند و دنبال هر هیجانی می گردند و مشکلات روانی خودشان را با یک پوشش ظاهری از رفتار های مودبانه و فریبنده پنهان می کنند. شاید بهترین مثالش جفری دامر (پادشاه بیماری های روانی) باشد. بعد از اینکه یکی از قربانی هایش فرار کرد و پلیس را به آپارتمان این قاتل سایکوپات آورد، دامر به خوبی مامورین پلیس را متقاعد کرد که کل قضیه یک سوءتفاهم بوده و فقط چند عکس آزاردهنده بود که توجه مامورین را پلیس را جلب کرد. این که وسعت فانتزی های جنون آمیز جفری دامر چقدر بوده، فقط وقتی مشخص شد که آپارتمانش را زیر و رو کردند.

آیا مرد سایکوپات با زن سایکوپات تفاوت دارد؟

 مردان بیشتر از زنان معیار های بالینی سایکوپاتی را نشان می دهند. در ضمن به نظر می رسد که زنان سایکوپات از برخی جهات متفاوت هستند، مثلا تحقیقات نشان می دهند که زنان کمتر از مردان مرتکب خشونت فیزیکی می شوند و در عوض اظطراب بیشتری دارند.