عاملیت انسان در قرآن کریم

یکی از مفاهیم کلیدی در مورد انسان در قرآن و شاید بتوان گفت کلیدی ترین مفهوم، عاملیت انسان است. عاملیت به این معناست که انسان واجد عمل است؛ عملی که از آن اوست و می توان آن را به وی انتساب داد. داستان آفرینش آدمی که در قرآن روایت شده است به طرح مضمون اصلی داستان یعنی عاملیت انسان می پردازد. قرآن انسان را به منزله عامل در نظر گرفته است. و اینکه آیا این داستان، بیانی نمادین است یا حکایتگر واقعیتی است که رخ داده از اهمیت برخوردار نیست ، آنچه هست این است که این داستان حاوی رمزگشایی از چیستی انسان است.بر حسب روایتی که قرآن از این داستان بیان می کند، رمز چیستی انسان عاملیت اوست. و کل داستان رمزگشایی از عاملیت انسان است. داستان چنین آغاز می شود که خدا با فرشتگان از طرحی جدید برای آفرینش یک موجود سخن می گوید: « من در زمین جانشینی خواهم گماشت» (بقره 30). فرشتگان به زبانی اعتراض آلود با خدا سخن می گویند:« آیا در آن کسی را می گماری که در آن فساد انگیز و خونها بریزد؟»و خداوند چنین پاسخ می گوید:« من چیزی می دانم که شما نمی دانید.».(بقره 31-30). خداوند آدم را می آفریند در حالی که ظرفیت علمی شگرفی در وی نهاده است و دانشی تام و تمام به وی عطا کرده است...............

برگرفته از کتاب ارزشمند (عاملیت انسان )اثر دکتر خسرو باقری نوع پرست استاد دانشگاه تهران

---