علم بهتر است یا ثروت؟ (پاسخ به یک مغالطه فلسفی)

 در این یادداشت ، یک مغالطه ساده فلسفی مطرح میشود که سال هاست ذهن دانش آموزان را در مدارس به خود مشغول کرده است،علم بهتر است یا ثروت؟ از نکات اساسی در پاسخ به این سوال، مسئله معادل سازی واژگانی است. در پژوهش تطبیقی، معادل سازی واژگانی، دلالت بر ترجمه درست لغات یا عبارات بین دو زبان یا دو دوره متفاوت تاریخی دارد. در کتابهای اندیشمندان متقدم جهان اسلام، کلمه علم و دانش مترادف هم و مستقل از حوزه تجارت و اقتصاد، معطوف به کشف حقایق جهان بوده است که معادل آن در زبان لاتین امروزی اصطلاح Knowledge میباشد.از طرف دیگر در یک تقسیم بندی ساده، دانش را میتوان به به اجزا زیر تقسیم کرد:

 با تسلط علم به معنای پوزیتیویستی آن بر فضای اندیشه، امروزه در دانشگاه، علم یا Science را می آموزیم تا در بازار کار آن را با نام مهندس عمران و معماری بفروشیم. بنابراین مطرح کردن سوال علم بهتر است یا ثروت بیشتر یک مغالطه فلسفی است. این خطای اندیشه سال هاست که ذهن دانش آموزان را در مدارس به خود مشغول کرده است. 

 برای معادل سازی واژگانی در این سوال به جای علم از اصطلاح دانش و به جای ثروت از اصطلاح کارآفرینی استفاده میکینم، حال یک معلم میتواند سوال دانش آموز را اینگونه اصلاح کند:

 دانش بهتر است یا کارآفرینی؟ آیا دانش در اندیشه جامعه ایرانی مستقل از حوزه تجارت و اقتصاد است؟ فاصله میان دانش و کارآفرینی را چگونه پرکنیم؟ به عبارتی به جای اینکه بین دانش و کارآفرینی یکی را انتخاب کنیم، فاصله بین دانش و کارآفرینی را کم کنیم. پاسخ جامع و کامل به این سوال را به تحقیقات کمی و محققان بعدی میسپاریم.